Eerste aanleg - meervoudig van Rechtbank Amsterdam, 23 de Julio de 2010

• Spreker: gepubliceerd
• Datum uitspraak: 23 de Julio de 2010
• Uitgevende instantie: Rechtbank Amsterdam

RECHTBANK AMSTERDAM

Parketnummer: 13/846003-06 (PROMIS)

Datum uitspraak: 23 juli 2010

Tegenspraak (raadslieden gemachtigd)

VONNIS

van de rechtbank Amsterdam, meervoudige economische strafkamer, in de strafzaak tegen

TRAFIGURA BEHEER B.V.,

gevestigd aan het Gustav Mahlerplein 102, 1082 MA te Amsterdam.

1. Het onderzoek ter terechtzitting

   1.1. De rechtbank heeft beraadslaagd naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzittingen van 26 juni 2008, 2 juli 2008, 2 en 10 april 2009, 28 oktober 2009,

   6 november 2009, 10 en 16 maart 2010 (regiezittingen) en de terechtzittingen van

   1, 2, 10, 15, 16, 21, 24 en 28 juni 2010 en 1, 2 en 9 juli 2010 (inhoudelijke behandeling).

   1.2.1. Op de terechtzitting van 26 juni 2008 heeft Protein Kissee s.a. te Abidjan, Ivoorkust zich gevoegd als benadeelde partij met betrekking tot de door haar, ten gevolge van het aan Trafigura ten laste gelegde, geleden schade en wel tot een bedrag van € 5.504.421,00.

   1.2.2. De rechtbank heeft op dezelfde terechtzitting overwogen dat zonder nader onderzoek reeds toen kon worden vastgesteld dat Protein Kissee s.a. niet rechtstreeks schade is toegebracht door hetgeen aan Trafigura is ten laste gelegd (artikel 333 Sv) en beslist dat zij kennelijk niet-ontvankelijk is in haar vordering.

   1.3. Het Openbaar Ministerie werd vertegenwoordigd door mrs. L.W. Boogert,

   H.P. Dankmeijer, M.J. Dontje, R.S. Mackor en C.A. Zijlstra.

   1.4. Trafigura heeft haar raadslieden mrs. M. Wladimiroff, A. Verbruggen en R. de Bree, advocaten te 's-Gravenhage, gemachtigd haar ter terechtzitting te verdedigen.

   1.5. Het Openbaar Ministerie heeft ten aanzien van elk ten laste gelegde feit een bewijsmiddelenoverzicht aan de stukken toegevoegd. De verdediging heeft op haar beurt een feitenoverzicht aan de stukken toegevoegd.

   1.6. De rechtbank heeft kennisgenomen van de vordering van het Openbaar Ministerie en van hetgeen de verdediging naar voren heeft gebracht.

2. Tenlastelegging

   Na wijzigingen van de tenlastelegging op 26 juni 2008 en 1 juni 2010 wordt aan Trafigura ten laste gelegd dat zij:

1. in of omstreeks de periode van 5 juli 2006 tot en met 20 augustus 2006 in en/of vanuit Nederland en/of in Ivoorkust, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, al dan niet opzettelijk, afvalstoffen heeft overgebracht terwijl werd gehandeld in strijd met het verbod gesteld bij artikel 18, eerste lid, van de EEG-verordening overbrenging afvalstoffen, immers heeft/hebben zij, verdachte, en/of haar mededader(s), met het schip Probo Koala afvalstoffen (afkomstig van brandstofzuivering met behulp van natriumhydroxide (caustic soda)) uitgevoerd naar een ACS-Staat, te weten Ivoorkust;

2. op of omstreeks 2 juli 2006 te Amsterdam tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, waren, te weten afvalstoffen afkomstig van brandstofzuivering met behulp van natriumhydroxide (caustic soda), als (tank)waswater heeft afgeleverd aan Amsterdam Port Services B.V., wetende dat die waren voor het leven en/of voor de gezondheid schadelijk waren, zijnde deze afvalstoffen een complex mengsel van water met een extreme zuurgraad en een olieachtige vloeistof (beide verontreinigd met onder meer sulfiden en/of mercaptiden en/of (thio)fenolaten), en dat schadelijk karakter (bijtend en/of corrosief en/of extreem zuur) bij dat afleveren heeft verzwegen;

3. op of omstreeks 30 juni 2006 te Amsterdam, in elk geval in Nederland, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, een geschrift, te weten een formulier 'Notification of ships' waste and (remainders of) noxious substances (art. 12a Wvvs)' (Melding scheepsafval en (restanten van) schadelijke stoffen (art. 12a lid 1 Wvvs)), - zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen - valselijk heeft opgemaakt en/of vervalst zulks met het oogmerk om dat geschrift als echt en onvervalst te gebruiken of door anderen te doen gebruiken, immers heeft/hebben zij, verdachte, en/of haar mededader(s) valselijk en/of in strijd met de waarheid op dat formulier als af te geven, uit de ladingzone (cargo area) van het schip Probo Koala afkomstige afvalstoffen vermeld en/of doen vermelden:

   'Annex I Oily tank washings including cargo residue' (Annex I Oliehoudend waswater inclusief ladingrestant) bestaande uit 'UN number 1203' (VN nummer 1203, waarbij dat VN nummer staat voor benzine en/of motorbrandstof) en 'WATER' (water)

   (terwijl die afvalstoffen niet afkomstig waren van het reinigen van ladingtanks en/of niet enkel uit benzine en water bestonden).

3. Afkortingenlijst

   De in dit vonnis voorkomende afkortingen hebben betrekking op het volgende:

   ACS de landen van het continent Afrika, ten zuiden van de Sahara, het Caribische gebied en de Stille Oceaan (zie vierde ACS-EEG-Overeenkomst, met Protocollen en Bijlagen; Lomé, 15 december 1989, Trb. 1991, 35, p. 7)

   APS Amsterdam Port Services B.V.

   AV AO/IC Acceptatie Verwerking Administratieve Organisatie en Interne Controle

   B&W (het college van) Burgemeester en Wethouders

   BMA Bulk Marine Agencies

   CZV chemisch zuurstof verbruik

   COD chemical oxygen demand: zie CZV

   DAF Dissolved Air Flotation installatie

   DMB Dienst Milieu en Bouwtoezicht gemeente Amsterdam

   EHRM Europees Hof voor de Rechten van de Mens

   EU Europese Unie

   EVOA Verordening (EEG) Nr. 259/93 van de Raad van 1 februari 1993 betreffende toezicht en controle op de overbrenging van afvalstoffen binnen, naar en buiten de Europese Gemeenschap

   EVOA (nieuw) Verordening (EG) Nr. 1013/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 14 juni 2006 betreffende de overbrenging van afvalstoffen

   EVRM Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden

   H2S Zwavelwaterstof

   HOI Havenontvangstinstallatie

   HOV Havenontvangstvoorziening

   HR Hoge Raad

   IBC Intermediate bulk container

   IMT Interregionaal Milieu Team

   KLPD Korps Landelijke Politiediensten

   LAP Landelijk afvalbeheersplan

   MARPOL Internationaal verdrag ter voorkoming van verontreiniging door schepen, 1973, zoals aangepast bij protocol van 1978

   MSDS Material Safety Data Sheet

   NFI Nederlands Forensisch Instituut

   OM Openbaar Ministerie

   ppm parts per million: delen per miljoen

   PSC Port State Control

   Trafigura Trafigura Beheer B.V.

   Sr Wetboek van Strafrecht

   Sv Wetboek van Strafvordering

   V&W Ministerie van Verkeer en Waterstaat

   VROM Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer

   WED Wet op de economische delicten

   Wm Wet milieubeheer

   Wvo Wet verontreiniging oppervlaktewateren

   Wvvs Wet voorkoming verontreiniging door schepen

4. Voorvragen

   De rechtbank heeft vastgesteld dat de dagvaarding geldig is, dat zij zelf bevoegd is, dat het OM ontvankelijk is in de vervolging en dat er geen redenen zijn de vervolging te schorsen.

5. De feiten en omstandighedeni

   5.1. De motortanker Probo Koala is een in 1989 in de vaart genomen schip gebouwd voor het vervoer van vaste en vloeibare stoffen en ook ingericht voor het vervoer van olieproducten van verschillende samenstelling.ii Het schip behoorde in 2006 toe aan Prime Marine Management in Athene (Griekenland) en voer in charter voor Trafigura. Falcon Navigation, gevestigd te Athene (Griekenland) was belast met de dagelijkse leiding van schip en bemanning en kreeg opdrachten van daartoe bevoegden werkzaam bij Trafigura Ltd in Londen en Trafigura Beheer B.V.iii Vanaf 3 april 2006 tot 3 oktober 2006 was [naam 6] de kapitein van de Probo Koala. Hij was via een uitzendbureau voor zeelieden aangesteld.iv

   5.2. Trafigura is een van de grootste onafhankelijke oliehandelaren ter wereld met een handelsvolume van ongeveer 2 miljoen barrels ruwe olie en olieproducten per dag. Daarnaast is Trafigura een wereldspeler als het gaat om het winnen en verhandelen van grondstoffen zoals ertsen en mineralen. Ook exploiteert Trafigura een aantal opslagfaciliteiten voor olieproducten.v Trafigura heeft vanaf september 2005 van PMI Trading in Mexico afkomstige zware nafta aangekocht in Brownsville (VS).vi Deze nafta, die vervuild was met een hoog gehalte aan zwavelverbindingen (mercaptanen), kon door bewerking met caustic soda geschikt worden gemaakt als blendstock voor benzine. Eind december 2005 bleek deze nafta in grote hoeveelheden beschikbaar voor de markt.vii Toen heeft Trafigura onderzoek gedaan naar geschikte locaties om de nafta te wassen met caustic soda. [naam 7] - werkzaam als benzine-blender bij Trafigura - vervulde bij dat onderzoek een rol. Hij handelde in dezen voor Trafigura Ltd in Londen. De door hem verzonden e-mails werden door hem steeds als volgt ondertekend: "best regards, [naam 7], Trafigura Ltd, for and on behalf of Trafigura Beheer B.V."viii Uit door hem verricht onderzoek kwam in elk geval naar voren dat de wassingen konden plaatsvinden in La Skhirra (Tunesië) bij een daar gelegen raffinaderij van Tankmed. Uit het onderzoek dat [naam 7] deed, bleek onder meer: "Caustic washes are banned by most countries due to the hazardous nature of the waste (mercaptans, phenols, smell) and suppliers of caustic are unwilling to dispose of the waste since there are not many facilities remaining in the market."ix

   5.3. In de periode tussen januari en maart 2006 vonden bij die raffinaderij twee wasoperaties plaats waarbij vanuit Brownsville afkomstige nafta, die per door Trafigura gecharterd schip (m/t Zadar en m/t Bow Prosper) naar Tunesië werd vervoerd, werd gewassen.x [naam 7] was degene die bij deze wasoperaties aan de raffinaderij de opdrachten gaf.xi Tankmed berichtte [naam 7] dat er bij de tweede wasoperatie stankoverlast was ontstaan en dat er door de autoriteiten een onderzoek was opgestart. Nadien was Tankmed niet meer bereid om de wasoperatie uit te voeren en de lading waarmee de Probo Koala begin april 2006 naar de raffinaderij voer, werd daar ook niet gelost.xii

   5.4. Ondertussen was Trafigura al aan het zoeken naar een mogelijkheid om op andere wijzen de ladingen te gaan wassen. Daarbij was het idee ontstaan deze wasoperaties aan boord van een schip uit te voeren dat over de daarvoor benodigde...