Cassatie van Supreme Court (Netherlands), 15 de Febrero de 2011

• Datum uitspraak: 15 de Febrero de 2011
• Uitgevende instantie: Supreme Court (Netherlands)

15 februari 2011

Strafkamer

Nr. 09/00648

Hoge Raad der Nederlanden

Arrest

op het beroep in cassatie tegen een arrest van het Gerechtshof te Leeuwarden van 24 december 2008, nummer 24/001067-08, in de strafzaak tegen:

[Verdachte], geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1968, wonende te [woonplaats].

1. Geding in cassatie

   Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft mr. C.A. Deenik, advocaat te Alkmaar, bij schriftuur middelen van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

   De Advocaat-Generaal Vegter heeft geconcludeerd tot verwerping van het beroep.

2. Bewezenverklaring en bewijsvoering

   2.1. Ten laste van de verdachte is bewezenverklaard dat:

   zij in de periode van 1 november 2007 tot en met 4 december 2007 te Heerenveen, terwijl zij als degene die het gezag uitoefende over de jongere [betrokkene 1], geboren op [geboortedatum] 1997, niet heeft voldaan aan de verplichting om overeenkomstig de bepalingen van de Leerplichtwet 1969 te zorgen dat voornoemde jongere, die als leerling van een school, te weten de Christelijke basisschool [A], was ingeschreven, die school na inschrijving geregeld bezocht.

   2.2. Deze bewezenverklaring steunt op de volgende bewijsvoering:

   "Het hof bezigt met betrekking tot hetgeen is ten laste gelegd de navolgende bewijsmiddelen:

1. Een proces-verbaal d.d. 27 november 2007, op ambtseed opgemaakt door de verbalisant [verbalisant 1], beëdigd leerplichtambtenaar in dienst van de gemeente Heerenveen, tevens buitengewoon opsporingsambtenaar, nummer akte van beëdiging 6015912/0, standplaats Heerenveen, met opsporingsbevoegdheid voor de gemeente Heerenveen, - zakelijk weergegeven - inhoudende:

   Op 1 november 2007 ontving [betrokkene 2] - belast met de uitvoering van de controle op de Leerplichtwet - de verzuimmelding over [betrokkene 1]. [Betrokkene 1] was die dag niet op zijn school, cbs [A] te [plaats] (...) terwijl het verzuim nog steeds voortduurt. De melding betrof 'relatief schoolverzuim' van [betrokkene 1], geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1997. Het verzuim blijkt uit een absentieoverzicht van de school, gedateerd 4 december 2007 (...). De school had de moeder van [betrokkene 1], [verdachte], geboren op [geboortedatum] 1968 te [geboorteplaats], thans wonende te ([0000 AA]) [woonplaats] aan de [a-straat 1], geen toestemming verleend om haar zoon vanaf 1 november 2007 thuis te laten blijven. (...).

   Op 27 november 2007 verscheen om 11.00 uur op het gemeentehuis de moeder van [betrokkene 1]. De leerplichtambtenaar, [verbalisant 1], vertelde haar dat zij niet tot antwoorden was verplicht. [Verdachte] heeft een verklaring afgelegd, welke als bijlage bij dit proces-verbaal is gevoegd (...). Verder bleek aan [betrokkene 2], voomoemd dat voor genoemde leerplichtige minderjarige en/of zijn ouders geen vrijstelling op gronden als bedoeld in de artikelen 5, 11 of 15 van de Leerplichtwet 1969 aanwezig waren. (...).

2. Een als bijlage bij voormeld proces-verbaal gevoegde verklaring van verdachte gedateerd 27 november 2007 - zakelijk weergegeven- inhoudende:

   Wij geven [betrokkene 1] per 1 november 2007, op grond van onze holistische levensbeschouwing, thuisonderwijs. De school waar [betrokkene 1] staat ingeschreven, cbs [A], kan hem niet bieden wat hij nodig heeft op grond van onze levensovertuiging. Per 1 augustus 2006 gaat [betrokkene 1] naar [A] maar wij zijn, met name de laatste maanden, ons bewust geworden en toegegroeid naar een holistische levenshouding. Er is, in of rondom [woonplaats], geen basisschool die aansluit bij onze levensovertuiging. Ook is er hiertoe, binnen een straal van 25 km, geen school voor Voortgezet Onderwijs.

3. Een als bijlage bij voornoemd proces-verbaal gevoegde verklaring van de directeur van Christelijke basisschool [A] d.d. 4 december 2007 - zakelijk weergegeven - inhoudende:

   [Betrokkene 1] is sinds 14 september 2007 niet meer op school aanwezig. In eerste instantie is naar een andere basisschool gezocht. Per 1 november 2007 verzuimt [betrokkene 1] ongeoorloofd.

4. Een als bijlage bij voornoemd proces-verbaal gevoegde rapportage van [betrokkene 2] d.d. 10 december 2007 betreffende [betrokkene 1] - voor zover hier van belang - inhoudende:

   31 oktober 2007. Gesprek met de ouders van [betrokkene 1]. Zij geven aan dat zij hun zoon thuisonderwijs willen geven. De aanvraag wordt gelijk ingediend. Zij geven aan dat zij onderzoek hebben verricht maar dat er geen scholen zijn die binnen redelijke afstand van [woonplaats] zijn die aan hun eisen voldoen. Groningen wordt genoemd maar dat vinden de ouders te ver. Zij doen een beroep op artikel 5b tegen de richting van het onderwijs. Ze worden door mij op artikel 8 van de leerplichtwet bedenkingen tegen de richting van de school gewezen. Lid 2 waarin vermeld wordt dat deze verklaring niet

   geldig is indien de jongere in het jaar voorafgaande aan de dagtekening van kennisgeving, geplaatst is geweest op een school. De ouders geven aan dat er jurisprudentie voorhanden is (...) waarin vermeld wordt dat artikel 8 lid 2 van de leerplichtwet in strijd is met art. 9 EVRM en artikel 2 eerste protocol van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. Ik heb hen meegedeeld dat ik voomemens ben de aanvraag af te wijzen omdat hij niet voldoet aan de eisen van de leerplichtwet. [Betrokkene 1] staat ingeschreven op een school, er is geen toestemming voor vrijstelling van onderwijs. De ouders zijn niet voornemens een andere passende school voor [betrokkene 1] te zoeken omdat zij op grond van hun holistische levensovertuiging geen passende school voor [betrokkene 1] in de omgeving van [woonplaats] kunnen vinden. Zij willen ook niet dat [betrokkene 1] terug gaat naar de school van herkomst. [betrokkene 1] zit vanaf 1 november 2007 ongeoorloofd thuis. Er is aan de ouders dringend het verzoek gedaan hem met spoed weer naar school te sturen. Zij weigeren hieraan gehoor te geven. Er wordt tegen de ouders proces-verbaal opgemaakt.

5. Een brief d.d. 4 december 2007 gericht aan de ouders van [betrokkene 1] en ondertekend namens Burgemeester en wethouders van de gemeente Heerenveen - zakelijk weergegeven - inhoudende:

   Naar aanleiding van uw beroep op vrijstelling van de verplichting te zorgen dat [betrokkene 1], geboren op [geboortedatum]1997 te [geboorteplaats], als leerling van een school staat ingeschreven, hebben wij geconstateerd dat uw beroep niet voldoet aan de eisen die de Leerplichtwet 1969 stelt. [betrokkene 1] staat op dit moment ingeschreven op de CBS [A] te [plaats]. In art. 8 lid 2 van de leerplichtwet wordt vermeld, dat de verklaring niet geldig is, indien de jongere in het jaar, voorafgaande aan de dagtekening van de kennisgeving, geplaatst is geweest op een school onderscheidenlijk een instelling van de richting waartegen bedenkingen worden geuit. Dit betekent dat u geen vrijstelling heeft van de verplichting om [betrokkene 1] bij een school of instelling in te schrijven en dat u er zorg voor dient te dragen dat hij deze school ook regelmatig bezoekt. (...).".

   2.3. Het Hof heeft voorts nog het volgende overwogen:

   "Vaststaande feiten

   Het hof gaat uit van de navolgende vaststaande feiten. De verdachte is degene die over de jongere [betrokkene 1], geboren op [geboortedatum] 1997, het gezag uitoefent als bedoeld in artikel 2, eerste lid, van de Leerplichtwet 1969 (hierna: Lpw). De jongere stond voorafgaand aan en gedurende de in de tenlastelegging vermelde periode ingeschreven op de Christelijke Basisschool [A] te [plaats] (hierna: [A]). Hij heeft die school sinds 14 september 2007, aanvankelijk met toestemming van de school, niet meer bezocht. Vanaf 1 november 2007 is er sprake van ongeoorloofd verzuim. De verdachte heeft bij brief van 31 oktober 2007, gericht aan het College van burgemeester en wethouders van de gemeente Heerenveen (hierna: het College van BenW) en blijkens het proces-verbaal van 27 november 2007 van de leerplichtambtenaar van die gemeente, kennisgegeven dat zij op grond van artikel 5, onder b, van de Lpw aanspraak maakt op vrijstelling van de verplichting zoals bedoeld in artikel 2, eerste lid, van de Lpw. Dat beroep is op 4 december 2007 op grond van artikel 8, tweede lid, van de Lpw afgewezen. Blijkens voormelde kennisgeving heeft de verdachte besloten de jongere thuisonderwijs te geven, omdat zij tot de conclusie was gekomen dat haar holistische levensbeschouwing niet meer verenigbaar is met de levensbeschouwing die binnen "reguliere" scholen wordt aangehangen. Ook andere scholen binnen redelijke afstand van de woning sluiten niet aan bij de levensbeschouwing van de verdachte. In Loenen (bij Apeldoorn) bevindt zich wel een dergelijke school.

   Standpunt van de verdachte

   Naar de opvatting van de verdachte is het beroep op vrijstelling ten onrechte afgewezen omdat artikel 8, tweede lid, van de Lpw in strijd is met artikel 9 van het Europese verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) en met het tweede artikel van het Eerste Protocol (EP) van het EVRM (hierna: EP). De verdachte ziet zich gesteund in die opvatting door een aantal uitspraken van kantonrechters, waaronder de uitspraak van de kantonrechter van de rechtbank Zwolle-Lelystad van 15 december 2006, AZ4581, waarbij een verdachte in een identieke zaak werd vrijgesproken. De verdachte heeft voorts gesteld dat ook artikel 6, tweede lid, van de Lpw in strijd is met voornoemde bepalingen van het EVRM. Artikel 6, tweede lid, belemmert de verdachte op een niet te rechtvaardigen wijze in haar ouderrecht om haar inmiddels veranderde levensovertuiging tot uitdrukking te brengen in het onderwijs van haar kind. Zij heeft in dat verband gewezen op uitspraken van kantonrechters van de rechtbanken Groningen, Amsterdam en Assen.

   Bespreking van het verweer

   Het hof leidt uit de verklaringen van de verdachte, zoals afgelegd ter terechtzitting van het hof en opgenomen in haar pleitnota, af dat de door haar aangevoerde bedenkingen, vanaf het tijdstip waarop...