Cassatie van Supreme Court (Netherlands), 12 de Abril de 2013

Datum uitspraak12 de Abril de 2013
Uitgevende instantie:Supreme Court (Netherlands)

12 april 2013

Eerste Kamer

11/00447

DV/MD

Hoge Raad der Nederlanden

Arrest

in de zaak van:

1. de rechtspersoon naar Noors recht STOKKE AS,

gevestigd te Skodje, Noorwegen,

2. STOKKE NEDERLAND B.V.,

gevestigd te Tilburg,

3. [Eiser 3],

wonende te [woonplaats], Noorwegen,

4. [Eiseres 4],

gevestigd te [vestigingsplaats], Noorwegen,

EISERS tot cassatie, verweerders in het incidentele cassatieberoep,

advocaat: aanvankelijk mr. R.A.A. Duk en mr. P.A. Ruig, thans mr. T. Cohen Jehoram,

t e g e n

1. FIKSZO B.V.,

gevestigd te Lekkerkerk,

2. H3 PRODUCTS B.V.,

gevestigd te Swalmen, gemeente Roermond,

VERWEERSTERS in cassatie, eiseressen in het incidentele cassatieberoep,

advocaat: mr. C.S.G. Janssens.

Eisers zullen hierna gezamenlijk worden aangeduid als Stokke c.s. en afzonderlijk als Stokke AS, Stokke Nederland, [eiser 3] en [eiseres 4]. Verweersters zullen gezamenlijk worden aangeduid als Fikszo c.s. en afzonderlijk als Fikszo en H3 Products.

1. Het geding in feitelijke instanties

Voor het verloop van het geding in feitelijke instanties verwijst de Hoge Raad naar de navolgende stukken:

  1. het vonnis in de zaak 230822/HA ZA 04-3563 van de rechtbank 's-Gravenhage van 7 februari 2007;

  2. de arresten in de zaak 105.006.685/01 van het gerechtshof te 's-Gravenhage van 1 november 2007, 30 juni 2009 en 5 oktober 2010.

    De arresten van het hof zijn aan dit arrest gehecht.

    2. Het geding in cassatie

    Tegen de arresten van het hof van 30 juni 2009 en 5 oktober 2010 hebben Stokke c.s. beroep in cassatie ingesteld. Fikszo c.s. hebben incidenteel cassatiebroep ingesteld. De cassatiedagvaarding en de conclusie van antwoord tevens houdende incidenteel cassatieberoep zijn aan dit arrest gehecht en maken daarvan deel uit.

    Partijen hebben over en weer geconcludeerd tot verwerping van het beroep.

    De zaak is voor Stokke c.s. toegelicht door hun advocaat en mr. R.M. Sjoerdsma, advocaat te Amsterdam. Namens Fikszo c.s. is de zaak toegelicht door hun advocaat en mr. O.F.A.W. van Haperen, advocaat te Rotterdam.

    De conclusie van de Advocaat-Generaal in buitengewone dienst D.W.F. Verkade strekt tot verwerping van zowel het principale als het incidentele beroep.

    De advocaat van Stokke c.s. heeft bij brief van 19 oktober 2012 op die conclusie gereageerd; de advocaat van Fikszo c.s. heeft dat gedaan bij brief van 18 oktober 2012.

    3. Uitgangspunten in cassatie

    3.1 In cassatie kan onder meer van het volgende worden uitgegaan.

    (i) Stokke AS brengt sinds 1972 de zogenoemde Tripp Trapp kinderstoel op de markt. De verkoop van Stokke producten vindt in Nederland plaats door Stokke Nederland. De Tripp Trapp is ontworpen door [eiser 3].

    (ii) De oorspronkelijke Tripp Trapp was uitgevoerd met een lage rugleuning (zonder optionele beveiligingsbeugel). De reden van de uitvoering met een hogere rugleuning is gelegen in veiligheidseisen die een hoogte van de bovenrand van de rugleuning van tenminste 35 cm boven het zitvlak voorschrijven. In Nederland zijn deze veiligheidseisen nog niet verplicht en wordt het model met de lage leuning nog geleverd.

    (iii) De Tripp Trapp bestaat uit twee evenwijdige stijlen van hout waartussen aan de bovenzijde de rugleuning van hout is geklemd en waartussen voorts een zitplankje en een voetenplankje zijn geklemd. De stijlen zijn voorzien van horizontaal verlopende groeven die dienen voor een verstelbare vastklemming van zitplankje en voetenplankje, waardoor de hoogte van die plankjes kan variëren en kan worden aangepast aan de grootte van het kind. De stoel wordt daarom wel omschreven als een meegroeistoel.

    Door de verstelbaarheid wordt ook voorzien in de mogelijkheid de kinderstoel aan te schuiven aan de gewone eettafel van de volwassenen. De vastklemming wordt gewaarborgd door twee verbindingsstangen gemonteerd met inbusbouten door de stijlen. De twee elementen van de rugleuning worden gefixeerd met door de stijlen gaande inbusbouten. Aan de onderzijde zijn de stijlen voorzien van een horizontaal deel waarmee de stoel op de bodem rust. Tussen deze horizontale delen is, wederom met doorgaande inbusbouten, een houten regel gemonteerd.

    De getoonde stoelen zijn voor wat betreft de houten delen gemaakt van blank gelakt beukenhout, massief of als (gevormd) multiplex. De metalen delen (stangen en inbusbouten) zijn zwart gelakt.

    (iv) In elk geval in Noorwegen is voor de Tripp Trapp een octrooi verleend en heeft Stokke het octrooi voor de maximale duur in stand gehouden.

    (v) In 2004 heeft Gamma een meegroeikinderstoel, aangeduid als "Bambino", in Nederland op de markt gebracht. De Bambino-stoelen zijn aan Gamma geleverd door Fikszo en geïmporteerd door H3 Products.

    (vi) De Bambino is wat betreft de houten delen gemaakt van blank gelakt beukenhout, massief of als (gevormd) multiplex. De verbindingsstangen zijn zwart gelakt, de inbusbouten zijn van blank metaal (verzinkt). Ook wat betreft de verstelbaarheid komt de Bambino volledig overeen met de Tripp Trapp. Afwijkend is dat de stijlen niet op de grond steunen met een horizontaal deel aan de onderzijde maar met een schoor die opgaat van de grond tot vrijwel het bovenste deel van de stijl. Schoor en stijl zijn met elkaar verbonden door een horizontaal deel op enige afstand van de grond. Aan de achterzijde zijn de stijlen niet verbonden door een houten regel maar door een metalen stang.

    (vii) Fikszo overweegt meegroeistoelen op de Nederlandse markt te brengen onder de aanduidingen Amber, Tamara, Thomas en Yasmine.

    3.2 In dit geding vorderen Stokke c.s., kort gezegd, een verklaring voor recht dat door het verveelvoudigen en/of openbaar maken door Fikszo c.s. van de Bambino-stoel in Nederland inbreuk wordt gemaakt op de auteursrechten van Stokke c.s. op de Tripp Trapp, alsmede een bevel aan Fikszo c.s. om deze inbreuk te staken, met nevenvoorzieningen, en veroordeling van Fikszo c.s. tot het betalen van schadevergoeding en tot winstafdracht. Fikszo c.s. hebben zich verweerd en in reconventie gevorderd een verklaring voor recht dat de stoelen Amber, Tamara, Thomas en Yasmine geen inbreuk maken op de auteursrechten van Stokke c.s. De rechtbank heeft de vorderingen van Stokke c.s. afgewezen omdat de Bambino naar haar oordeel geen inbreuk maakt op het auteursrecht op de Tripp Trapp. In reconventie heeft de rechtbank voor recht verklaard dat de stoelen Amber, Thomas en Yasmine geen inbreuk maken op de auteursrechten van Stokke c.s.

    3.3.1 Het hof heeft het vonnis vernietigd en, opnieuw rechtdoende, in conventie voor recht verklaard dat Fikszo c.s. door het verveelvoudigen en/of openbaarmaken van de kinderstoel Bambino in Nederland inbreuk maken op de auteursrechten op de Tripp Trapp-stoel, zowel wat betreft de exclusieve verveelvoudigings- en openbaarmakingsrechten, als wat betreft de morele rechten van [eiser 3], met veroordeling van Fikszo c.s. tot vergoeding van schade en winstafdracht. In reconventie heeft het hof voor recht verklaard dat de stoelen Thomas en Yasmine geen inbreuk maken op de auteursrechten van Stokke c.s.

    Het overwoog daartoe onder meer het volgende.

    3.3.2 Van een verveelvoudiging in de zin van art. 13 Aw is sprake indien een voldoende mate van overeenstemming bestaat tussen het auteursrechtelijk beschermde werk en het beweerdelijk inbreukmakende werk; daartoe moet worden beoordeeld of het beweerdelijk inbreukmakende werk de auteursrechtelijk beschermde trekken van het eerdere werk vertoont, zodanig dat de totaalindrukken overeenkomen. Het hof beschouwt in het bijzonder als oorspronkelijk aan de Tripp Trapp de schuine staanders waarin alle elementen van de kinderstoel - de rugleuning, de zitting en de voetenplank - zijn verwerkt. Het zijaanzicht wordt bepaald door de achterover hellende staanders met de aan weerszijden van de staanders in horizontale richting uitstekende vlakken van de zitting en de voetenplank. Hierdoor krijgt de Tripp Trapp een strak, "geometrisch" uiterlijk. Van de voorkant gezien valt eveneens op het strakke lijnenspel, gevormd door de (louter) verticale en horizontale elementen. Daarnaast, en daarvan te onderscheiden, acht het hof karakteristiek voor de Tripp Trapp de L-vorm, die ontstaat door de combinatie van de schuine staanders met de horizontale liggers.

    Hierdoor ontstaat het "zwevende" effect. De schuine stand van de staanders is niet louter technisch bepaald.

    Ook voortbrengselen die een technisch effect dienen, kunnen voorwerp zijn van auteursrechtelijke bescherming, mits zij oorspronkelijk zijn. Van bescherming is slechts uitgesloten datgene wat noodzakelijk is voor het verkrijgen van een technisch effect. Stokke c.s. stellen gemotiveerd dat het sleuvensysteem ook kan worden toegepast bij een meegroeikinderstoel met verticale staanders. Naar het oordeel van het hof waren andere uitvoeringsvormen met toepassing van dezelfde techniek mogelijk. De maker van de Tripp Trapp heeft gekozen voor een uitvoeringsvorm waarbij alle elementen van de kinderstoel in de staanders zijn verwerkt en wel zodanig dat deze elementen, van opzij bezien, zoveel mogelijk wegvallen tegen de staanders. Aan dit oordeel doet niet af dat de hoek tussen de staanders en de liggers van de Tripp Trapp mede wordt bepaald door de anatomie van de mens (het kind) en voorts door praktische en technische voorwaarden, zoals de lengte van de liggers en de staanders en de stabiliteit van de stoel. Indien moet worden aangenomen dat de Tripp Trapp valt binnen de "Scandinavische stijl", is het hof van oordeel dat deze stijl op zichzelf geen invloed heeft gehad op de vormgeving van de auteursrechtelijk beschermde trekken. Deze trekken, te weten de schuine staanders waarin alle elementen van de stoel zijn verwerkt en de L-vorm van de staanders en de liggers, kunnen immers niet worden aangemerkt als typisch voor de Scandinavische stijl.

    Een sobere vormgeving, zonder tierelantijnen, is niet voorbehouden aan Scandinavisch design. De Tripp Trapp heeft dus twee afzonderlijke auteursrechtelijk beschermde trekken: de schuine staanders waarin alle elementen van de stoel zijn verwerkt en de...

Om verder te lezen

PROBEER HET UIT

VLEX uses login cookies to provide you with a better browsing experience. If you click on 'Accept' or continue browsing this site we consider that you accept our cookie policy. ACCEPT