Cassatie van Supreme Court (Netherlands), 15 de Enero de 2010

Datum uitspraak15 de Enero de 2010
Uitgevende instantie:Supreme Court (Netherlands)

Uitspraak wordt niet gepubliceerd

Nrs. 08/01868, 08/01933 en 08/01934

Derde kamer A

Omzetbelasting

(maart 2004, april 2004 en mei 2004)

PROCUREUR-GENERAAL BIJ DE HOGE RAAD DER NEDERLANDEN

MR. M.E. VAN HILTEN

ADVOCAAT-GENERAAL

Conclusie van 29 april 2009 inzake:

De staatssecretaris van Financiën

tegen

X BV

1. Inleiding

Belanghebbende bouwt woningen en sluit daartoe met haar veelal particuliere afnemers zogenoemde koop-/aannemingsovereenkomsten (verder: k/a-overeenkomst(en)). Zij verbindt zich ertoe om binnen een bepaalde, in de k/a-overeenkomst opgenomen, termijn een woning af te bouwen. Bij overschrijding van die termijn is belanghebbende een zogenoemde schadevergoeding verschuldigd van vijf/tiende promille van de koop-/aanneemsom voor elke kalenderdag waarmee de termijn wordt overschreden. In de tijdvakken waarop de onderhavige procedures betrekking hebben, heeft belanghebbende woningen buiten de gestelde termijn opgeleverd en heeft zij derhalve de schadevergoeding aan de desbetreffende opdrachtgevers moeten betalen. In geschil is of de betaalde schadevergoedingen in mindering moeten komen op de overeengekomen koop-/aanneemsom, hetgeen belanghebbende bepleit. De staatssecretaris van Financiën (hierna: de Staatssecretaris) daarentegen ziet de schadevergoedingen als 'echte' schadevergoedingen die geen invloed hebben op de overeengekomen koop-/aanneemsom.

2. Feiten en procesverloop

2.1. Belanghebbende houdt zich bezig met de bouw van woningen en appartementen (hierna aangeduid als 'woningen'), welke zij vervolgens (op)levert aan haar, veelal particuliere(1), opdrachtgevers. Zij is als zodanig ondernemer in de zin van artikel 7, lid 1, van de Wet op de omzetbelasting 1968 (tekst 2004; hierna: de Wet).

2.2. Met haar opdrachtgevers sluit belanghebbende k/a-overeenkomsten. Blijkens het tot de gedingstukken behorende model van de gehanteerde k/a-overeenkomst verkoopt belanghebbende aan haar opdrachtgever een perceel grond met de - voor zover aanwezig - daarop in aanbouw zijnde opstallen en neemt zij aan de daarop geprojecteerde c.q. in aanbouw zijnde opstal (af) te bouwen, een en ander tegen betaling van een zogenoemde koop/aanneemsom, welke de opdrachtgever in termijnen verschuldigd wordt.(2)

2.3. Op grond van de door belanghebbende met haar opdrachtgever gesloten k/a-overeenkomst is belanghebbende gehouden om een woning binnen driehonderd werkbare dagen na het gereedkomen van de ruwe begane grondvloer op te leveren. Artikel 5, lid 1, van de k/a-overeenkomst luidt als volgt:

De ondernemer [MvH: belanghebbende] verbindt zich de woning binnen 300 werkbare werkdagen na het gereedkomen van de ruwe begane grondvloer geheel voor bewoning gereed op te leveren aan de verkrijger.

2.4. Ingevolge artikel 14, lid 1, van de k/a-overeenkomst zijn op deze overeenkomst de Algemene Voorwaarden voor de k/a-overeenkomst voor eengezinshuizen van de Stichting Garantie Instituut Woningbouw (hierna: Algemene Voorwaarden), van toepassing.

2.5. In geval van te late oplevering - dat wil zeggen bij oplevering na het verstrijken van de in de k/a-overeenkomst bepaalde termijn van driehonderd werkbare dagen - is belanghebbende op grond van artikel 14, lid 5, van de Algemene Voorwaarden aan de koper per kalenderdag een bedrag verschuldigd van vijf/tiende promille van de koop-/aanneemsom (verder, in navolging van het hierna te citeren artikel 14, lid 5, van de Algemene Voorwaarden, aangeduid als: schadevergoeding). Voormeld artikel 14, lid 5 luidt:

Bij overschrijding van het aantal werkbare werkdagen als omschreven in artikel 5, lid 1 van de koop-/aannemingsovereenkomst en ook, indien een door de ondernemer reeds aangekondigde oplevering van het privé-gedeelte wordt opgeschort, zal de ondernemer zonder ingebrekestelling aan de verkrijger een gefixeerde schadevergoeding van vijf/tiende promille van de koop-/aanneemsom per kalenderdag verschuldigd zijn. Deze schadevergoeding kan worden verrekend met de nog verschuldigde termijn(en).

2.6. Belanghebbende heeft diverse malen - zo ook in elk van de onderhavige drie tijdvakken - wegens te late oplevering de in punt 2.5 bedoelde schadevergoeding aan opdrachtgevers uitbetaald. In haar aangiften omzetbelasting over deze tijdvakken heeft belanghebbende geen omzetbelasting ter zake van de schadevergoedingen, in aanmerking genomen.

2.7. In haar bezwaarschriften tegen de op aangifte voldane bedragen over de tijdvakken maart 2004 (zaak nr. 08/01933) en april 2004 (zaak nr. 08/01868) en in het bezwaar tegen de uit de aangifte over het tijdvak mei 2004 voortvloeiende teruggaafbeschikking (zaak nr. 08/01934) heeft belanghebbende zich op het standpunt gesteld dat de uitgekeerde schadevergoedingen moeten worden aangemerkt als kortingen op de aanvankelijk overeengekomen koop-/aanneemsom. Zij heeft de schadevergoedingen daarom (alsnog) in mindering gebracht op de desbetreffende koop-/aanneemsommen en heeft de in de verminderingen begrepen omzetbelasting teruggevraagd. De Inspecteur(3) heeft de bezwaren van belanghebbende ongegrond verklaard.

3. Geding tot en voor het Hof

3.1. Belanghebbende is in beroep gekomen bij Rechtbank 's-Gravenhage (hierna: de Rechtbank). In geschil was of de litigieuze schadevergoedingen moeten worden aangemerkt als prijsverminderingen in de zin van artikel 29, lid 1, aanhef en onderdeel b, van de Wet, en zo ja, of het bepaalde in artikel 37 van de Wet in de weg staat aan de teruggaaf van de in de vergoedingen begrepen omzetbelasting. Bij in één geschrift vervatte uitspraken van 16 mei 2006, nrs. 05/2441, 05/2442 en 05/2443, LJN: BD1025, heeft de Rechtbank beslist dat de schadevergoedingen niet zijn aan te merken als prijsverminderingen in de zin van artikel 29, lid 1, aanhef en onderdeel b, van de Wet en heeft zij belanghebbendes beroepen ongegrond verklaard.

3.2. Belanghebbende heeft tegen deze uitspraken beroep ingesteld bij het Hof 's-Gravenhage (hierna: het Hof). Voor het Hof waren dezelfde punten als bij de Rechtbank onderwerp van geschil.

3.3. Anders dan de Rechtbank was het Hof van oordeel dat de onderhavige schadevergoedingen wél prijsverminderingen zijn in de zin van artikel 29, lid 1, aanhef en onderdeel b, van de Wet. Het Hof overwoog daartoe:

6.2 De uit de gedingstukken omtrent de (aard van de) wegens een te late oplevering uitgekeerde bedragen naar voren komende gegevens laten naar 's Hofs oordeel geen andere gevolgtrekking toe dan dat de betaling van die bedragen rechtstreeks verband houdt met de prestaties die belanghebbende op grond van de koop-/aannemingsovereenkomsten jegens de desbetreffende opdrachtgevers heeft verricht. Dientengevolge is te dezen steeds sprake van een vermindering van de vergoeding als bedoeld in artikel 29, eerste lid, aanhef en onderdeel b, van de Wet.

6.3 Bij de vorming van zijn oordeel dat de wegens te late oplevering uitgekeerde bedragen naar hun aard verminderingen vormen van de eertijds met de opdrachtgevers overeengekomen koop-/aanneemsommen, heeft het Hof in het bijzonder de omstandigheid in aanmerking genomen dat de relatie van belanghebbende tot de opdrachtgevers er uitsluitend een is van een leverancier/aannemer met zijn afnemers. Het mag zijn dat in de uitgekeerde bedragen een element van het vergoeden van schade is te onderkennen, doch bezwaarlijk is te concluderen dat met betrekking tot die bedragen sprake is van een voor de heffing van omzetbelasting van voornoemde relatie te onderscheiden betalingsverplichting.

6.4 Wat dat laatste aangaat moet worden bedacht dat uit de koop-/aannemingsovereenkomsten blijkt dat zowel voor belanghebbende als voor de opdrachtgever tijdige oplevering een belangrijk onderdeel is en dat dus een niet-tijdige oplevering een prijsbepalende factor vormt. Daarbij komt dat de hoogte van het bij te late oplevering te betalen bedrag rechtstreeks is gekoppeld aan de koop-/aanneemsom. Het kan dan ook naar 's Hofs oordeel niet anders dan dat de bij de koop-/aannemingsovereenkomst betrokken partijen de betaling van dat bedrag ervaren als een korting op de overeengekomen koop-/aanneemsom.

3.4. Artikel 37 van de Wet mist naar het oordeel van het Hof toepassing omdat het verlenen van een teruggaaf van omzetbelasting op grond van artikel 29, lid 1, aanhef en onderdeel b, van de Wet niet betekent 'dat belanghebbende de gefactureerde belasting, anders dan op grond van artikel 37 van de Wet, niet verschuldigd is geworden.'

3.5. Het Hof heeft bij in één geschrift vervatte uitspraken van 28 maart 2008, nrs. 06/00181, 08/00079 en 08/00080, LJN: BC8691, de uitspraken van de Rechtbank alsmede de uitspraken op bezwaar vernietigd.

4. Geding in cassatie

4.1. De Staatssecretaris heeft tegen elk van de uitspraken van het Hof afzonderlijk beroep in cassatie ingesteld. In cassatie voert hij in alle drie de zaken het volgende middel aan:

Schending van het Nederlandse recht, met name van artikel 29, eerste lid, aanhef en onderdeel b, van de Wet op de omzetbelasting 1968 en/of van artikel 8:77 van de Algemene wet bestuursrecht, doordat het Hof heeft geoordeeld dat een schadevergoeding die verband houdt met de te late oplevering van een onroerende zaak in mindering komt op de overeengekomen vergoeding voor die onroerende zaak.

Volgens de Staatssecretaris staan de in het geding zijnde schadevergoedingen in rechtstreeks verband met de te late oplevering en de eventueel daardoor veroorzaakte schade en niet met de koop en/of bouw van de onroerende zaak, ofwel de prestatie van de aannemer.

4.2. Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend.

5. Schadevergoedingen en prijsverminderingen

5.1. Het is met een bedrag dat als 'schadevergoeding' wordt aangeduid net als met een bedrag dat 'subsidie' wordt genoemd: het kan voor de btw van alles zijn.

5.2. De volgende mogelijkheden dienen zich aan. Een 'schadevergoeding' kan de vergoeding zijn voor een prestatie van de ontvanger van de schadevergoeding, bestaande in het nalaten juridische stappen te nemen tegen degene die de schadevergoeding betaalt (omdat hij de schade heeft...

Om verder te lezen

PROBEER HET UIT

VLEX uses login cookies to provide you with a better browsing experience. If you click on 'Accept' or continue browsing this site we consider that you accept our cookie policy. ACCEPT