Uitspraak Nº C-09-501784-HA ZA 15-1395. Rechtbank Den Haag, 2016-12-21

• ECLI: ECLI:NL:RBDHA:2016:15841
• Date: 21 Diciembre 2016
• Docket Number: C-09-501784-HA ZA 15-1395
• Court: Rechtbank Den Haag (Neederland)

vonnis

RECHTBANK DEN HAAG

Team handel

zaaknummer / rolnummer: C/09/501784 / HA ZA 15-1395

Vonnis van 21 december 2016

in de zaak van

[eiser] ,

wonende te [woonplaats 1] ,

eiser,

advocaat: mr. J.S. Kruijt,

tegen

1. de vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid

BELEGGINGSVERENIGING FIBONACCI,

gevestigd te Leiden,

gedaagde,

advocaat: mr. J. Hagers,

2 [gedaagde sub 2] ,

wonende te [woonplaats 2] ,

3. [gedaagde sub 3] ,

wonende te [woonplaats 3] ,

4. [gedaagde sub 4] ,

wonende te [woonplaats 4] ,

gedaagden,

advocaat: mr. A. Vijftigschild.

Eiser wordt hierna [eiser] , genoemd. Gedaagden tezamen zullen ‘gedaagden’ genoemd worden en ieder apart Fibonacci, [gedaagde sub 2] , [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 4] . De laatste drie gedaagden worden (in hun hoedanigheid van bestuurder van Fibonacci) ook aangeduid als ‘de bestuurders’.

1 De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

• -

  de dagvaarding van 2 december 2015 met producties;

• -

  de conclusie van antwoord van Fibonacci en [gedaagde sub 2] met producties;

• -

  de conclusie van antwoord van [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 4] ,

• -

  het tussenvonnis waarin een comparitie van partijen is bepaald;

• -

  het proces-verbaal van de comparitie van partijen van 16 september 2016 en de daarin genoemde stukken;

• -

  de opmerkingen van partijen over het buiten hun aanwezigheid opgemaakte proces-verbaal.

1.2.

Ten slotte is een datum voor het wijzen van vonnis bepaald.

2 De feiten

2.1.

Fibonacci is een op 1 januari 2009 opgerichte vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid als bedoeld in artikel 2:30 BW. Het handelsregister vermeldt als haar doelomschrijving “Het inzicht geven in beleggingsvraagstukken, alsmede het beleggen van kapitaal van de leden.” In artikel 3 van de Statuten (hierna: de Statuten) is de doelstelling van Fibonacci omschreven als – voor zover hier van belang – het beleggen in nader te bepalen beleggingsvormen van gelden die door de leden volgens de in de Statuten vastgestelde regels bijeengebracht zijn.

2.2.

Fibonacci maakt gebruik van drie beleggingsmodellen en belegt voornamelijk (in model III) met gebruikmaking van de zogenoemde short strangle strategie. Vrijwel de gehele inleg van haar leden is door Fibonacci belegd volgens deze strategie die – samengevat – inhoudt dat tegelijk call en put opties worden verkocht van een bepaalde optieklasse, met dezelfde looptijd, maar met verschillende uitoefenprijzen. De maximale winst die kan worden behaald bestaat uit premies die worden ontvangen bij het schrijven van de opties verminderd met de transactiekosten. Als de koers van de onderliggende waarden binnen de bandbreedte van de uitoefenprijzen blijft, is de strategie succesvol. Het optimale scenario voor deze strategie is aandeel dat zijwaarts beweegt. Fibonacci stelt zich als doel om niet aan de optieverplichtingen te houden gehouden, maar de ontvangen premie als winst te incasseren door posities ‘uit te zitten’ en te managen door te kiezen voor laagvolatiele fondsen. Fibonacci neemt posities in op AEX-fondsen, bij voorkeur fondsen met een lage volatiteit die dividend uitkeren. Zij neemt langlopende posities in met als strategie dat de premies van de opties worden ‘inverdiend’ over een langere periode.

2.3.

Fibonacci hanteert een – in haar Statuten en huishoudelijk reglement vastgelegde – afwijkende manier van berekenen van het resultaat. Fibonacci verwerkt een verlies pas in het resultaat als een optie ‘in the money’ komt, dat is op het moment dat het voor de koper van de optie aantrekkelijk wordt om de optie te verzilveren omdat de uitoefenprijs voor de koper gunstiger is dan de beurskoers. De negatieve dagwaarde van de door Fibonacci geschreven opties blijft buiten beschouwing zolang de beurskoers van de onderliggende waarde zich beweegt binnen de uitoefenprijzen van de verkochte opties. Er wordt geen negatief resultaat geboekt zolang de beurskoers zich binnen die bandbreedte begeeft. Fibonacci ziet het ‘inverdienen’ van de premies gedurende de periode dat de koers van de onderliggende aandelen binnen de bandbreedte van de uitoefenprijzen blijft als voorlopige/ongerealiseerde winst, die zij in de berekening van haar resultaat verdisconteert.

2.4.

Het lidmaatschap van Fibonacci is geregeld in artikel 4 van de Statuten: voor zover hier van belang bedraagt het maximale ledenaantal 149 (lid 2) en worden nieuwe leden door het bestuur toegelaten indien zich daartegen geen redelijk belang verzet en indien door toelating niet het maximum aantal leden wordt overschreden. Het aspirant-lid kan als lid toetreden als hij heeft verklaard een exemplaar van deze Statuten te hebben gelezen ten teken dat hij zich aan de bepalingen daarvan zal houden (lid 3).

2.5.

Opzegging van het lidmaatschap door een lid is geregeld in artikel 5 van de Statuten, dat als volgt luidt:

“1. Het lidmaatschap kan door het lid worden opgezegd met inachtneming van een opzegtermijn van één kalenderkwartaal:

• -

  nadat de portefeuille waarin het lid deelneemt eindigt;

• -

  bij voortijdige beëindiging van het lidmaatschap, dat wil zeggen voor de einddatum van de portefeuille waarin het lid deelneemt -wordt aan het uittredende lid uitgekeerd zijn aandeel in het bezit van de vereniging. De waarde van dit aandeel wordt berekend zoals is weergegeven in de ‘Regeling bij voortijdige uittreding’ die is opgenomen in het Huishoudelijk reglement’

2. Uitkering kan alleen plaatsvinden indien daardoor de door de vereniging nagestreefde liquiditeitsratio’s niet worden gefrustreerd.

3. Indien uitkering niet kan worden gerealiseerd vanwege de onder 2. genoemde reden, dan zal het lid steeds na zes maanden opnieuw door de penningmeester worden geïnformeerd over de stand van zaken.

4. Uitkering van het gehele ingelegde kapitaal van een lid zal steeds hebben plaatsgevonden binnen drie maanden na afloop van de portefeuille waarin het lid deelneemt.”

2.6.

Tot 18 maart 2013 was [gedaagde sub 2] enig bestuurder van Fibonacci. Daarna was [gedaagde sub 4] voorzitter van Fibonacci, [gedaagde sub 3] secretaris en [gedaagde sub 2] penningmeester.

2.7.

[X] is een eenmanszaak van [gedaagde sub 2] . Krachtens artikel 15, lid 2, van de Statuten belegt [X] het kapitaal van Fibonacci onder toezicht van de penningmeester en op de met Fibonacci overeengekomen voorwaarden.

2.8.

Fibonacci en [X] hebben een dienstverleningsovereenkomst gesloten, uit hoofde waarvan [X] zelfstandig het beleggingsbeleid van Fibonacci bepaalt tegen een op voorschotbasis verstrekte resultaatsafhankelijke vergoeding, waarvan [X] intussen afstand heeft gedaan.

2.9.

Fibonacci voert een website www.30procentperjaar.nl (hierna: de website). De website heeft een voor een ieder toegankelijk openbaar deel en een alleen voor leden van Fibonacci toegankelijk besloten deel. Daarnaast verzendt Fibonacci aan haar individuele leden kwartaalberichten waarin het behaalde rendement in een percentage en “in geld” (met een bedrag) wordt weergegeven.

2.10.

Als iemand lid wenst te worden van Fibonacci dient deze contact op te nemen met Fibonacci. Vervolgens krijgt deze persoon een digitaal aanmeldingsformulier toegezonden. Daarop staan – voor zover hier van belang – de volgende voorgedrukte verklaringen, die allemaal moeten worden aangevinkt om lid te kunnen worden:

“Ik bevestig dat ik de statuten heb gelezen en kennis genomen van alle op de site gepubliceerde openbare informatie over de werkwijze.*

Ik bevestig dat ik binnen vijf dagen na ontvangst van de bevestiging van mijn lidmaatschap, de kapitaalstorting as. EUR 5.000,- (of een groter bedrag) zal verrichten.*

Ik bevestig dat het bedrag van mijn kapitaalstorting(en) niet meer dan 25% van mijn vrij beschikbare vermogen uitmaakt.

(...)

Ik begrijp dat het beleggingsresultaat wordt behaald met posities op langere termijn (thans tot en met 2019) en dat ik mijn kapitaal, bijzondere omstandigheden daargelaten, voor deze periode vastleg.”

2.11.

Op 12 oktober 2012 is [eiser] lid geworden van Fibonacci. Hij heeft na een eerste storting van € 10.000 in totaal € 165.000 gestort.

2.12.

De partner van [eiser] , [A] ( [A] ), is op 11 februari 2014 lid geworden van Fibonacci. Zij heeft in totaal € 5.000 gestort.

2.13.

Fibonacci had tot begin 2015 een execution only relatie met BinckBank, bij wie ze ook een beleggingsrekening aanhield. In december 2014 heeft BinckBank intern onderzoek ingesteld naar Fibonacci. Dit onderzoek leidde BinckBank tot de conclusie dat Fibonacci een vergunningplichtige beleggingsinstelling is, dat zij haar leden misleidt en zich schuldig maakt aan ponzi-zwendel. BinckBank kwam onder meer tot de conclusie dat de berichtgeving op de website – die inhield dat goede resultaten werden behaald – niet strookte met de stand op de rekening van Fibonacci.

2.14.

BinckBank heeft een melding gedaan bij de AFM, die een onderzoek is gestart naar Fibonacci.

2.15.

Op 22 januari 2015 heeft BinckBank de rekening van Fibonacci geblokkeerd. Op 26 januari 2015 is BinckBank overgegaan tot liquidatie van de beleggingsportefeuille van Fibonacci, die toen bestond uit ongeveer 16.000 optieposities.

2.16.

Op 26 januari 2015 heeft BinckBank aan Fibonacci geschreven – voor zover hier van belang:

“Het is BinckBank niet toegestaan klantrelaties te onderhouden waarbij sprake is van strijd met wettelijke eisen, zoals genoemde vergunningvereisten. Daarnaast speelt mee dat de vereniging op haar website rendementen publiceert die aanzienlijk afwijken van de rendementen zoals deze zijn behaald via de Binck beleggersrekening van de vereniging. Er bestaat de indruk dat de leden van de vereniging worden misleid doordat, voor zover BinckBank heeft kunnen nagaan, deze rendementen onjuist berekend worden nu zij feitelijk niet bestaan en...