Uitspraak Nº C/13/617377 / HA ZA 16-1066. Rechtbank Amsterdam, 2018-05-30

• ECLI: ECLI:NL:RBAMS:2018:3674
• Date: 30 Mayo 2018
• Docket Number: C/13/617377 / HA ZA 16-1066
• Court: Rechtbank Amsterdam (Neederland)

vonnis

RECHTBANK AMSTERDAM

Afdeling privaatrecht

zaaknummer / rolnummer: C/13/617377 / HA ZA 16-1066

Vonnis van 30 mei 2018

in de zaak van

[eiser] ,

wonende te [woonplaats] ,

eiser,

advocaat mr. C.H.D.W. van den Borne-Verheijen te Breda,

tegen

de coöperatie COÖPERATIEVE RABOBANK U.A.,

statutair gevestigd te Amsterdam,

gedaagde,

advocaat mr. D.F. Lunsingh Scheurleer te Amsterdam.

Partijen zullen hierna [eiser] en Rabobank genoemd worden.

1 De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

• -

  de dagvaarding van 22 september 2016 van [eiser] , met producties,

• -

  de conclusie van antwoord van Rabobank, met producties,

• -

  het tussenvonnis van 26 april 2017,

• -

  het proces-verbaal van comparitie van 10 november 2017,

• -

  de brief van 29 november 2017 van [eiser] met een verzoek tot aanvulling van het proces-verbaal.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2 De feiten

2.1.

[eiser] exploiteert via zijn beheervennootschap [bedrijf 1] een autobedrijf, genaamd [bedrijf 2] Daarmee handelt hij in vrachtwagens, bedrijfswagens en boten voor de zakelijke en de particuliere markt. Daarnaast houdt [eiser] zich bezig met de zakelijke verhuur van bedrijfspanden.

2.2.

Via zijn vennootschap [bedrijf 1] heeft [eiser] in 2005 het perceel naast dat waarop zijn autobedrijf is gevestigd (hierna: het perceel) in eigendom verworven. Voor de aanschaf daarvan heeft Rabobank op 18 april 2005 een geldlening van EUR 500.000,= verstrekt op basis van 3-maands Euribor. In deze kredietovereenkomst is opgenomen dat, in afwijking op artikel 23 c van de destijds van toepassing zijnde Algemene Voorwaarden voor zakelijke geldleningen, op deze nieuwe lening 10% van de oorspronkelijke hoofdsom van de geldlening per kalenderjaar boetevrij mag worden afgelost in tegenstelling tot de in dat artikel genoemde 5%. Op dat moment liepen er nog drie leningen en een krediet in rekening-courant bij Rabobank.

2.3.

[bedrijf 1] heeft op 12 september 2007 het perceel aan [eiser] in privé verkocht. De bedoeling was een bedrijfspand op het perceel te gaan bouwen en dit aan een derde partij te gaan verhuren. Hiertoe hebben [eiser] en Rabobank op 12 september 2007 een kredietovereenkomst gesloten (hierna: Lening I), waarbij Rabobank aan [eiser] een krediet van EUR 455.450,= heeft verstrekt tegen een “Variabel Plus Rente” van op dat moment 5% per jaar en een aflossingsverplichting van EUR 1.650,= per maand. De looptijd was circa 23 jaar. Op grond van artikel 22 van de destijds van toepassing zijnde Algemene Voorwaarden voor zakelijke geldleningen van Rabobank 2006 (hierna: de Algemene Voorwaarden 2006) was een vervroegde aflossing altijd geoorloofd en was daarvoor geen vergoeding verschuldigd.

2.4.

Op 2 oktober 2007 heeft [eiser] het Treasury Inventarisatie Formulier (het “TIF”) van Rabobank getekend. Daarin is onder meer opgenomen dat [eiser] geen ervaring heeft met renterisicoproducten en dat het Afgesproken Bedrag, zoals bedoeld in de Bijlage Verschaffing van Dekking, EUR 238.000,= bedraagt. Het stuk vermeldt verder, voor zover hier van belang:

“- U bent erop gewezen dat het aangaan van transacties, afhankelijk van het type transactie, aanzienlijke financiële risico’s voor u met zich mee kan brengen, met name als transacties niet dienen ter afdekking van risico’s voortvloeiende uit bedrijfsvoering.

- U bent erop gewezen dat alvorens u de documentatie ondertekent en/of transacties sluit, u de documentatie respectievelijk de transacties volledig dient te begrijpen.

(…)

- U bent erop gewezen dat u bij het afsluiten van een treasury product (welk valt onder de Overeenkomst Financiële Derivaten) dagelijks de marktwaarde van deze transactie kunt raadplegen op uw portefeuille overzicht via www.rabotreasury.nl.

(…)”

2.5.

Bij brief van 8 oktober 2007 heeft Rabobank [eiser] het volgende medegedeeld:

“Onlangs heeft u een lening gekregen van Rabobank Betuwe van € 455.450,- met betrekking tot de aankoop van de bouwgrond (…).

De gekozen rentevorm voor deze lening is variabel. Om u een bancaire vaste rente middels een renteswap aan te kunnen bieden dient uw rentecontract eerst omgezet te worden naar een 1-maands Euribor rente met een opslag van 0,75% op jaarbasis.

Alle overige voorwaarden en condities op deze financiering blijven onverminderd van kracht.

(…)”

2.6.

Op 10 oktober 2007 hebben [eiser] en Rabobank de Overeenkomst Financiële Derivaten (de “OFD”) gesloten. Een OFD is een raamovereenkomst op basis waarvan een renteproduct kan worden afgesloten. Met de ondertekening van de OFD heeft [eiser] ook voor de ontvangst van de Algemene Voorwaarden voor Financiële Derivaten getekend.

De OFD luidt, voor zover hier van belang, als volgt:

“ Contractuele verhoudingen

Artikel 3

3.1

De Overeenkomst Financiële Derivaten vormt één geheel met alle Bevestigingen en alle afzonderlijke Transacties en de Overeenkomst Financiële Derivaten en alle Bevestigingen en alle Transacties vormen één enkel contract tussen partijen

3.2

Op deze Overeenkomst Financiële Derivaten zijn – voor zover niet anders is overeengekomen – van toepassing en de Klant verklaart te hebben ontvangen, daarvan kennis te hebben genomen en te aanvaarden:

I) de Algemene Voorwaarden;

II) de Algemene Bankvoorwaarden, (…)

3.3

Bij deze Overeenkomst Financiële Derivaten behoren verder de navolgende documenten en de Klant verklaart daarvan een afschrift te hebben ontvangen:

I) Bijlage Informatie Financiële Derivaten;

II) Bijlage Verschaffing van Dekking.

(…)

Risico’s

Artikel 4

4.1

De Klant bevestigt dat:

I) hij door de Bank uitdrukkelijk is gewezen op, en zich bewust is van, de risico’s en de gevolgen van het aangaan van Transacties;

(…)

5.1

De Bank heeft onder nader aan te geven omstandigheden de bevoegdheid om van de Klant voor de verplichtingen die voor de Klant [volgende twee woorden onleesbaar, rb] komen uit met de Bank verrichte Transacties Dekking te vragen op basis van een door de Bank te specificeren percentage en berekeningsgrondslag. Dit percentage en deze berekeningsgrondslag worden door de Bank vastgesteld en aan de Klant meegedeeld en kunnen door de Bank van tijd tot tijd worden gewijzigd voor nieuwe en bestaande Transacties. Dergelijke wijzigingen zijn van kracht tussen de Bank en de Klant vanaf het moment van mededeling van de Bank aan de Klant en behoeven niet te worden getekend door de Klant om bindend te zijn voor de Klant. De verschaffing komt tot stand op de in de Bijlage Verschaffing van Dekking weergegeven voorwaarden (zoals van tijd tot tijd gewijzigd).

5.2

Indien door een wijziging in de waarde van verrichte Transacties of door een wijziging van de Verliezen (als ware de relevante Transactie een Opgezegde Transactie) de door de Klant per Transactie te geven Dekking minder is dan de op basis van de onder B5.1 gestelde regels benodigde Dekking, dan is de Bank bevoegd om van de Klant verschaffing van aanvullende Dekking te verlangen.

(…)”

2.7.

In de Bijlage Informatie Financiële Derivaten is, voor zover hier van belang, opgenomen:

“Wij adviseren u alleen een transactie in financiële derivaten aan te gaan indien u de aard van de Transactie volledig begrijpt en de reikwijdte van de aan de Transactie verbonden risico’s kunt overzien. Als u hiervan niet zeker bent, laat u zich dan nader informeren over de betreffende risico’s door een onafhankelijke deskundige. (…)

(…)

Rente swap

Door middel van een rente swap neemt u een renteprofiel met betrekking tot het zogenaamde nominaal bedrag op u. Indien u de betaler van de vaste rente bent loopt u het risico dat de door de Bank verschuldigde variabele rente lager is dan de vaste rente die u moet betalen. Indien u de betaler van de variabele rente bent loopt u het risico dat het omgekeerde geval zich voordoet. Indien dit risico zich manifesteert ontvangt u minder uit de rente swap dan u moet betalen. Dit risico loopt u op ieder van de dagen waarop onder de rente swap de variabele rente opnieuw wordt vastgesteld. De periode waarover u dit risico loopt is gelegen tussen de ingangsdatum en de einddatum van de rente swap. De hoogte van het nominaal bedrag waarop de rente swap betrekking heeft is eveneens van belang voor uw risico; hoe hoger het nominaal bedrag des te groter de omvang van uw mogelijke verlies. Het nominaal bedrag wordt niet uitgewisseld tussen u en de Bank, maar wordt alleen gebruikt voor de berekening van het bedrag aan vaste rente en het bedrag aan variabele rente.

(…)”

2.8.

In de Bijlage Verschaffing van Dekking is, voor zover hier van belang, het volgende opgenomen:

“2. MTM waarde van Transacties

Aan een Transactie die met u wordt afgesloten wordt door de Bank een waarde toegekend volgens de marked-to-market methodiek (de “MTM waarde”). (…)

De MTM waarde die een door u verrichte Transactie op een bepaald moment heeft is het bedrag dat, volgens de standaard berekeningsmethoden van de Bank, op dat moment bij beëindiging van die Transactie door u aan de Bank betaald moet worden of door u van de Bank ontvangen wordt om uw positie ten opzichte van de Bank uit hoofde van de desbetreffende Transactie te neutraliseren (…), uitgaande van de marktomstandigheden van dat moment. In die zin is de MTM waarde te beschouwen als de actuele marktwaarde van die Transactie. De MTM waarde van een Transactie kan voor u positief of negatief zijn.

(…)

7. Wat gebeurt er als er een tekort aan Dekking ontstaat?

Indien de waarde van de door u verschafte Dekking op enig moment lager wordt dan het bedrag van uw Mogelijke Financiële Verplichtingen neemt de Bank contact met u op om de verdere handelwijze inzake gesloten en voorgenomen Transacties en verschafte en te verschaffen Dekking met u te bespreken in het...