Uitspraak Nº C/13/650935 / HA ZA 18-697. Rechtbank Amsterdam, 2019-07-31

• ECLI: ECLI:NL:RBAMS:2019:5538
• Docket Number: C/13/650935 / HA ZA 18-697
• Date: 31 Julio 2019
• Court: Rechtbank Amsterdam (Neederland)

vonnis

RECHTBANK AMSTERDAM

Afdeling privaatrecht

zaaknummer / rolnummer: C/13/650935 / HA ZA 18-697

Vonnis van 31 juli 2019

in de zaak

[eiser 1]

[eiser 2]

beiden wonende te [woonplaats] ,

eisers,

advocaat mr. A.T. Eisenmann te Amsterdam,

tegen

de naamloze vennootschap

ING BANK N.V.,

gevestigd te Amsterdam,

gedaagde,

advocaat mr. I.M.C.A. Reinders Folmer te Amsterdam.

Partijen zullen hierna [eiser 1] c.s. en ING worden genoemd.

1 De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

• -

  de door [eiser 1] c.s. (met 26 andere eisende partijen gezamenlijk) ingediende dagvaarding van 28 december 2017, met producties;

• -

  de conclusie van antwoord, met producties;

• -

  het tussenvonnis van 18 juli 2018, waarin de rechtbank de bij dagvaarding ingeleide zaak heeft gesplitst in 27 afzonderlijke zaken met afzonderlijke zaak- en rolnummers;

• -

  het bericht van partijen dat in 24 van de 27 zaken om doorhaling wordt verzocht en dat in onderhavige zaak wordt voortgeprocedeerd;

• -

  het tussenvonnis van 21 november 2018, waarbij een comparitie van partijen op 28 maart 2019 is gelast en waarin is beslist dat de zaak (gedeeltelijk) gezamenlijk zal worden behandeld met de twee andere zaken waarin wordt voortgeprocedeerd;

• -

  de akte wijziging/vermeerdering van eis;

• -

  het proces-verbaal van comparitie van 28 maart 2019 en de daarin genoemde stukken;

• -

  de brief van mr. L. van Hezik, namens [eiser 1] c.s., van 23 april 2019 met opmerkingen over het proces-verbaal.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2 De feiten

2.1.

In of rondom 2001 heeft Postbank, de rechtsvoorganger van ING, verder te noemen ING, het hypotheekproduct de MeerWaardehypotheek geïntroduceerd. De MeerWaardehypotheek combineert een aflossingsvrije hypotheekvorm met verpande beleggingen. De beleggingen binnen deze hypotheek bestaan uit twee delen: een Inkomensaanvullingsdeel en een Kapitaalopbouwdeel.

2.2.

Het Inkomensaanvullingsdeel heeft als doel de maandlasten van de hypothecaire geldlening te verlagen. Het Inkomensaanvullingsdeel wordt gefinancierd uit een eenmalige storting uit eigen middelen van de kredietnemer in het Postbank Obligatiefonds en de daarop te realiseren rendementen, zolang die daarvoor toereikend zijn. De verlaging van de maandlasten wordt bereikt door maandelijks een deel van de door de kredietnemer aangekochte participaties in het Postbank Obligatiefonds te verkopen.

Het Kapitaalopbouwdeel wordt eveneens aan het begin van de looptijd van de hypothecaire geldlening uit eigen middelen van de kredietnemer gefinancierd en wordt belegd in een selectie van Postbank beleggingsfondsen. Het Kapitaalopbouwdeel heeft als doel tijdens de looptijd van de hypothecaire geldlening vermogen op te bouwen waarmee aan het einde van de looptijd de hypothecaire geldlening geheel of gedeeltelijk kan worden afgelost.

2.3.

Op 23 mei 2002 heeft [eiser 1] c.s. ter financiering van zijn woonhuis met ING een MeerWaardeovereenkomst gesloten. Op basis van een inbreng van € 100.000 aan eigen vermogen, verkreeg [eiser 1] c.s. uit hoofde van die overeenkomst een (aflossingsvrije) MeerWaardehypotheek ter grootte van € 297.500 met een looptijd van 30 jaar. Van het ingebrachte eigen vermogen van [eiser 1] c.s. is ten behoeve van het Inkomensaanvullingsdeel een bedrag van € 93.713 gestort in het Postbank Obligatiefonds. Hiermee moest worden voorzien in een maandelijkse aanvulling op het inkomen van [eiser 1] c.s. van € 610,00. Het restant van het ingebrachte eigen vermogen, te weten € 6.287, kwam ten goede aan het Kapitaalopbouwdeel.

2.4.

Vanaf juni 2002 is in diverse perspublicaties van onder meer De Telegraaf, het Financieel Dagblad en de Volkskrant bericht over de MeerWaardehypotheek, meer specifiek over de teleurstellende rendementen van het Postbank Obligatiefonds. Ook is bericht over de grote financiële gevolgen hiervan voor kredietnemers met een MeerWaardehypotheek en over de vraag of ING in dit kader een verwijt kon worden gemaakt, meer in het bijzonder of zij haar klanten voldoende over de risico’s had geïnformeerd. Zo heeft De Telegraaf op 21 januari 2004 bericht:

De kritiek van klanten richt zich op de zogeheten ‘Meerwaarde Hypotheek’

van de Postbank. (...) De winst uit de verkoop van het huis werd voor het overgrote deel - verplicht - belegd in het Postbank Obligatiefonds, een fonds dat obligaties uit de hele wereld bevat. (...) In de afgelopen twee jaar kelderde de waarde van dit fonds met maar liefst twintig procent. Boosdoener was de scherpe koersdaling van de dollar. Veel hypotheekklanten deden hun beklag bij de Postbank en inmiddels houdt het Haagse onderzoeksbureau Vermogensmonitor op verzoek van klagers het hypotheekproduct tegen het licht. Het gerucht gaat dat de verantwoordelijke van het fonds cruciale fouten zou hebben gemaakt. Dit wordt echter door ING bestreden.

2.5.

Begin 2004 is ook in het televisieprogramma Radar van de Tros aandacht besteed aan de MeerWaardehypotheek. Ook in dit programma is aan de orde gesteld dat ING haar kredietnemers onvoldoende zou hebben geïnformeerd over de risico’s van de MeerWaardehypotheek en het Postbank Obligatiefonds en is daarnaast aandacht besteed aan de gevolgen van de keuze van ING om in het Postbank Obligatiefonds hoofdzakelijk in Amerikaanse dollars te beleggen. Naar aanleiding van deze uitzending(en) zijn op 1 maart 2004 Kamervragen gesteld aan de minister van Financiën over de MeerWaardehypotheek.

2.6.

Mede in reactie op alle media-aandacht, politieke aandacht alsook druk vanuit de Consumentenbond, Vermogensmonitor en Vereniging Eigen Huis, heeft ING eind maart 2004 kredietnemers van MeerWaardehypotheken aangeboden gebruik te maken van een garantieregeling. De in dit kader op 24 maart 2004 aan de verschillende kredietnemers, waaronder [eiser 1] c.s., verzonden brief vermeldt, voor zover hier van belang, het volgende:

U financiert uw woning met de MeerWaardehypotheek van de Postbank. Dat betekent dat uw vermogen ten behoeve van uw maandelijkse inkomensaanvulling is belegd in het Postbank Obligatiefonds. Het rendement van dit fonds is in 2002 en 2003 tegengevallen. U maakt zich daarom wellicht ongerust over uw toekomstige maandelijkse inkomensaanvulling.

Bij het afsluiten van uw hypotheek bent u geïnformeerd over de risico’s die verbonden zijn aan de Postbank MeerWaardehypotheek en het Postbank Obligatiefonds. Toch wil de Postbank graag iets voor u doen om uw eventuele ongerustheid weg te nemen. Daarom komen wij met een oplossing die u extra zekerheid biedt over uw maandelijkse inkomensaanvulling. De kosten hiervan worden geheel gedragen door de Postbank.

Bij deze brief vindt u meer informatie over de twee opties die u worden aangeboden. Daarnaast treft u een antwoordformulier aan waarmee u kunt aangeven voor welke van de twee opties u een voorkeur heeft. Nadat u het antwoordformulier ingevuld retour heeft gezonden, ontvangt u binnen enkele weken een persoonlijke overeenkomst ter ondertekening.

Dit is een éénmalige aanbieding. Als u het antwoordformulier niet vóór 30 april 2004 ingevuld retour heeft gezonden, kunt u geen gebruik maken van de aangeboden opties.

Wij adviseren u om beide opties en uw voorkeur goed te overdenken en desgewenst nader advies in te winnen. Uiteraard kunt u bij vragen contact met ons opnemen. (..)

Wij vertrouwen erop u hiermee een passende oplossing te bieden en hopen uw mogelijke zorgen te hebben weggenomen.

2.7.

De voor [eiser 1] c.s. bestemde informatiebrief bevatte, voor zover hier van belang, de volgende informatie:

Rendement Postbank Obligatiefonds

Uw eigen vermogen ten behoeve van het Aanvullingsdeel is belegd in het Postbank Obligatiefonds. In 2011 behaalde dit fonds een rendement van 4,7%. In 2002 en 2003 heeft het Postbank Obligatiefonds een rendement behaald van respectievelijk -6,2% en -7,5%. De belangrijkste reden voor deze negatieve rendementen zijn het verslechterde economische klimaat en de sterke daling van de Amerikaanse dollar. (..)

De mogelijkheden voor garantie

Ook de Postbank is teleurgesteld over de koersontwikkeling van het Postbank Obligatiefonds in de afgelopen twee jaar. Echter, aan een product als de Postbank MeerWaardehypotheek zijn risico’s verbonden. Bij het afsluiten van uw MeerWaardehypotheek bent u geïnformeerd over deze risico’s. Toch wil de Postbank graag iets doen om u extra zekerheid te geven over uw maandelijkse inkomensaanvulling. U kunt kiezen uit twee opties.

Vervolgens is in de informatiebrief uiteengezet dat de garantieregeling voor [eiser 1] c.s. inhield dat er vanaf 1 juni 2004 ofwel 100% garantie zou worden verleend op de oorspronkelijke maandelijkse aanvulling van € 610,- voor een periode van tweederde van de looptijd van de hypothecaire geldlening, gerekend vanaf 1 juli 2002, de passeerdatum van de hypotheek (optie 1), ofwel 70% garantie op de oorspronkelijke maandelijkse aanvulling, zijnde € 427,-, gedurende de gehele looptijd van 30 jaar, gerekend vanaf de passeerdatum (optie 2).

[eiser 1] c.s. koos voor optie 1.

2.8.

Op 3 mei 2004 heeft ING aan [eiser 1] c.s. (en alle overige klanten met een MeerWaardehypotheek die een keuze hadden kenbaar gemaakt) een brief gestuurd met als onderwerp “Nadere overeenkomst – garantie MeerWaardeovereenkomst”. [eiser 1] c.s. heeft deze brief (hierna: de garantieovereenkomst) ondertekend. De garantieovereenkomst bevat, voor zover van belang, de volgende tekst:

Hierbij doen wij u de nadere overeenkomst bij de MeerWaardeovereenkomst toekomen. Na ondertekening hiervan zullen de volgende voorwaarden voor u gelden.

(..)

11 Uw verklaringen

Door het accepteren van de garantie van Postbank ziet u af van juridische procedures tegen Postbank ter zake van de MeerWaardeovereenkomst...