Eerste aanleg - meervoudig van Rechtbank Leeuwarden, 19 de Octubre de 2011

• Spreker: gepubliceerd
• Datum uitspraak: 19 de Octubre de 2011
• Uitgevende instantie: Rechtbank Leeuwarden

RECHTBANK LEEUWARDEN

Sector civiel recht

zaaknummer / rolnummer: 102569 / HA ZA 10-131

Vonnis van 19 oktober 2011

in de zaak van

de coöperatie

COÖPERATIEVE RABOBANK TILBURG EN OMSTREKEN U.A.,

gevestigd te Tilburg,

eiseres in conventie,

verweerster in reconventie,

advocaat mr. F.J. Laagland, kantoorhoudende te Eindhoven,

tegen

[A],

wonende te [woonplaats],

gedaagde in conventie,

eiser in reconventie,

advocaat mr. R.S. van der Spek, kantoorhoudende te Leeuwarden.

Partijen zullen hierna de Rabobank en [A] genoemd worden.

1. De procedure

   1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:

   - de dagvaarding

   - de conclusie van antwoord in conventie en van eis in reconventie

   - de conclusie van repliek in conventie en van antwoord in reconventie

   - de conclusie van dupliek in conventie en van repliek in reconventie

   - de conclusie van dupliek in reconventie

   - de pleidooien en de ter gelegenheid daarvan overgelegde pleitnota van de zijde van [A].

   1.2. Ten slotte is vonnis bepaald.

2. De feiten

   2.1. [A] Beheer B.V. was enig aandeelhouder van Inventra Groep B.V., die op haar beurt enig aandeelhouder was van Inventra Logistiek Holding B.V. (die op haar beurt enig aandeelhouder was van Inventra Logistiek B.V.), Inventra Meubellogistiek en Verhuizingen B.V., Flexmovers B.V. en Inventra Verhuizingen en Interieurmontage B.V. Deze vennootschappen (tezamen met [A] Beheer B.V. te noemen: [A] Beheer B.V. c.s.) exploiteerden aanvankelijk een verhuisbedrijf. In de laatste decennia legden zij zich vooral toe op de meubellogistiek en op bedrijfsverhuizingen, waarbij zij de laatste jaren ook actief waren op het gebied van het transport "tweemanszendingen naar de consument" voor postorder- en internetbedrijven.

   2.2. De aandelen in [A] Beheer B.V. waren gecertificeerd. Kievithof Beheer B.V. was houder van een deel van de certificaten. [A] was enig aandeelhouder en enig bestuurder van Kievithof Beheer B.V. De beide zoons van [A] waren daarnaast (middellijk) certificaathouders. [A] was enig bestuurder van Stichting Administratiekantoor [A] Beheer, die de zeggenschapsrechten op de aandelen in [A] Beheer B.V. uitoefende.

   2.3. [A] Beheer B.V. c.s. bankierde oorspronkelijk bij de ABN AMRO Bank. De financiering van [A] Beheer B.V. c.s. - te weten een bedrag van EUR 2.500.000,00 - is op 17 maart 2008 overgenomen door de Rabobank. Daarnaast is op die datum door [A] Beheer B.V. c.s. een financiering bij de Rabobank aangegaan voor een bedrag van EUR 1.200.000,00, te weten een geldlening van EUR 650.000,00 en een krediet in rekening-courant van EUR 550.000,00.

   2.4. [A] heeft zich bij het aangaan van de hiervoor bedoelde kredietverstrekking jegens de Rabobank borg gesteld voor een bedrag van maximaal EUR 75.000,00. Aanvankelijk vroeg de Rabobank van zowel [A] als van zijn beide zoons een borgstelling voor een bedrag van maximaal EUR 25.000,00. [A] heeft toen gezegd dat hij niet wilde dat zijn zoons een dergelijke borgtocht zouden aangaan, zodat hij zelf de borgtocht is aangegaan voor een bedrag van maximaal EUR 75.000,00.

   2.5. Op 12 december 2008 heeft de Rabobank [A] Beheer B.V. c.s. een financieringsvoorstel gedaan "passend bij uw financieringsaanvraag van EUR 750.000,00", welk voorstel vervolgens op 16 december 2008 door de Rabobank is ondertekend en op 6 januari 2009 door [A] Beheer B.V. c.s. In het (ondertekende) voorstel is onder meer vermeld:

   […]

   De financiering bestaat uit:

   Kredietfaciliteit Krediet in rekening-courant van: EUR 750.000,00

   […]

   Kredietvermindering Het kredietmaximum zal als volgt worden ingeperkt:

   […]

   - per 15 februari 2009 zal de kredietlimiet worden verlaagd naar EUR 550.000,00. Indien uit de uiterlijk per 31 januari 2009 ons conventiërende aan te leveren interne jaarcijfers over 2008 blijkt dat de bijgestelde winstprognoses 2008 zijn gehaald zal de kredietinperking tot EUR 550.000,00 worden uitgesteld tot 30 april 2009.

   […]

   Borgtocht Er zal een borgtocht voor een bedrag van EUR 250.000,00 worden afgegeven door de heer J. [A], en geldt voor alle huidige en toekomstige verplichtingen van de debiteur. Hiermee vervalt de eerder door de heer J. [A] afgegeven borgtocht van EUR 75.000,00.

   2.6. Op 28 december 2008 heeft [A] zich blijkens een overeenkomst van borgtocht jegens de Rabobank als borg verbonden "voor de betaling van al hetgeen de bank blijkens haar administratie van de debiteur (lees: [A] Beheer B.V. c.s., toevoeging rechtbank) te vorderen heeft of mocht hebben" en wel voor een bedrag van maximaal EUR 250.000,00. In de "bijzondere bepaling" is vermeld:

   Deze borgtocht vervalt indien het geconsolideerde eigen vermogen van [A] Beheer B.V. (bestaande uit het gestorte en opgevraagde aandelenkapitaal minus ingekochte aandelen plus agioreserve plus herwaarderingsreserve plus andere wettelijke reserves plus statutaire reserves plus overige reserves, waaronder niet verdeelde winsten, plus jegens de bank achtergestelde vorderingen van derden minus geactiveerde immateriële activa) uitgedrukt in een percentage van het geconsolideerde balanstotaal (vermeerderd met de contante waarde van de operationele leaseverplichtingen en) minus de geactiveerde immateriële activa ten minste 30% bedraagt.

   2.7. Op 15 december 2009 heeft er een gesprek plaatsgevonden tussen [A], een zoon van [A] en zijn accountant enerzijds en de heer [B] van de Rabobank en de heer [C] en mevrouw [D] van Rabobank Nederland, afdeling bijzonder beheer Rabobank anderzijds.

   2.8. Bij brief van 18 december 2009 heeft de Rabobank Nederland naar aanleiding van het hiervoor onder 2.7 bedoelde gesprek onder meer het volgende aan [A] Beheer medegedeeld:

   […]

   Rabobank is zeer bezorgd over de huidige financiële positie van de Groep. Deze bezorgdheid is gebaseerd op de uitkomsten van de bespreking alsmede de in dat kader aangeleverde informatie. De bezorgdheid wordt daarnaast mede veroorzaakt door het feit dat, in de overtuiging van Rabobank, de financiële verslaglegging hiaten lijkt te vertonen en er te laat (en schijnbaar niet afdoende) vanuit het management lijkt te zijn bijgestuurd op de veranderende financiële omstandigheden binnen de Groep hetgeen heeft geresulteerd in een substantiële afwijking van de jaarcijfers 2007 en 2008 ten opzichte van de concept cijfers. […]

   Daarnaast meent Rabobank dat de continuïteit van uw onderneming als zeer kwetsbaar moet worden aangemerkt. Dit wordt mede veroorzaakt door de thans bestaande afhankelijkheid van de Groep van twee crediteuren waar betalingsregelingen mee zijn getroffen (waarvan de hoogte, omvang alsook het verzuim, pas op 30 november jl. voor Rabobank inzichtelijk werd) ter grootte van circa € 1,2 miljoen en het leggen van bodembeslag indien de bestaande betalingsregeling niet alsnog wordt nagekomen. Dat kan de continuïteit van de onderneming onmiddellijk aantasten.

   In de bespreking heeft u een drietal mogelijkheden aangedragen die de huidige liquiditeitspositie van de onderneming zouden kunnen verbeteren. Dit zijn:

   (a) De verkoop van Inventra Verhuizingen & Interieurmontage B.V., al dan niet middels een management buy-out;

   (b) het omvormen van Inventra Logistiek B.V. tot een expeditiebedrijf; en

   (c) aangaan van een samenwerkingsverband met een derde (Impact Retail B.V.) op het gebied van expeditie/logistiek.

   Rabobank heeft geconstateerd dat de in de bespreking gepresenteerde plannen afwijken van wat op 20 november en 3 december jl. aan Rabobank is gecommuniceerd. Daarnaast zijn de plannen prematuur en ontbreekt een concrete onderbouwing (in cijfermatig- en beschrijvend opzicht) waardoor de plannen en de mogelijke effecten daarvan vooralsnog niet op afdoende wijze kunnen worden beoordeeld. In deze fase lijkt voorts onvoldoende rekening te zijn gehouden met huidige en toekomstige verplichtingen van de (resterende) Groep onder de financiering van de Rabobank terwijl de potentiële opbrengst primair zou worden aangewend voor aflossing van de Belastingdienst en het pensioenfonds. Naast deze punten is het voorts twijfelachtig in hoeverre deze mogelijkheden binnen zeer korte tijd kunnen worden gerealiseerd teneinde de acute liquiditeitspositie te verbeteren.

   In combinatie met bovenstaande mogelijkheden heeft u Rabobank gevraagd naar haar bereidheid om additionele financiering ter beschikking te stellen. Gebaseerd op de thans overgelegde informatie in combinatie met het feit dat Rabobank twijfel heeft over de continuïteit van uw onderneming, moeten wij u mededelen dat Rabobank van mening is dat een uitbreiding van de huidige financiering op dit moment niet opportuun wordt geacht en niet op bancair verantwoorde wijze kan worden gerealiseerd.

   Op grond van de bovenvermelde zaken, met inbegrip van de fiscale vordering en het dreigende bodembeslag, heeft Rabobank gegronde vrees voor de continuïteit van de Groep en de aantasting van haar zekerheidspositie. Een en ander vereist een acute bijsturing. […]

   2.9. Bij e-mailbericht van 28 december 2009 heeft de Rabobank onder meer het volgende aan [A] medegedeeld:

   […]

   Uw bericht verstrekt de reeds bestaande zorgen van Rabobank zoals verwoord in onze brief aan u van 18 december jl. Daarnaast is ook sprake van verbazing. Deze verbazing komt voort uit het gegeven dat Rabobank eerder te kennen is gegeven dat er alleen problemen waren met de fiscus en de pensioenmaatschappijen. De thans bestaande betalingsonmacht ten aanzien van de leasemaatschappijen waren voor Rabobank onbekend en waren ook niet reeds aangeduid in uw wekelijkse prognoses zoals op 17.12.2009 aan Rabobank zijn verstrekt. […] Onduidelijk is hoe groot uw liquiditeitstekort is, welke crediteuren wel betaald worden en hoe zich dit verhoudt met uw inkomsten. […] Ten aanzien van de informatievoorziening zoals die op maandagochtend had moeten worden aangeleverd, verzoeken wij u dringend deze alsnog vandaag aan te (laten) leveren. […]

   2.10. [A] Beheer c.s. heeft op 8 januari 2010 een herstructureringsplan aan de Rabobank ter beschikking gesteld. Hierin is onder meer vermeld:

   Het bedrijf verkeert in ernstige liquiditeitsproblemen. De reden...