Eerste aanleg - meervoudig van Rechtbank Rotterdam, 10 de Enero de 2008

• Spreker: gepubliceerd
• Datum uitspraak: 10 de Enero de 2008
• Uitgevende instantie: Rechtbank Rotterdam

RECHTBANK ROTTERDAM

Sector civiel recht

Zaak-/rekestnummer: 291013 / HA RK 07-166

Uitspraak: 10 januari 2008

BESCHIKKING van de meervoudige kamer op het verzoekschrift van:

de stichting STICHTING BELANGENBEHARTIGING PENSIOEN¨GERECHTIGDEN VAN DE VERVOER- EN HAVENBEDRIJVEN,

gevestigd te Rotterdam,

verzoekster,

procureur mr. R.B. Gerretsen,

advocaten mr. R.B. Gerretsen en mr. A.I.M. van Mierlo,

- tegen -

I de stichting STICHTING OPTAS,

gevestigd te Rotterdam,

procureur mr. W.J. Hengeveld,

advocaten mr. J.W. van der Staay en mr. S.E. von Dewall te Amsterdam,

II [verweerder sub II],

wonende te [woonplaats],

III [verweerder sub III],

wonende te [woonplaats],

IV [verweerder sub IV],

wonende te [woonplaats],

V [verweerder sub V],

wonende te [woonplaats],

procureur mr. W.J. Hengeveld,

advocaat mr. R.S. Meijer te 's-Gravenhage.

Verzoekster wordt hierna aangeduid als "Stichting BPVH". Verweerster sub I wordt hierna aangeduid als "Stichting Optas" en verweerders sub II tot en met V (gezamenlijk) als "de bestuurders van Stichting Optas".

1 Het verloop van de procedure

1.1 De rechtbank heeft kennisgenomen van de volgende stukken:

- verzoekschrift tot het houden van een voorlopig getuigenverhoor, bij de rechtbank ingekomen op 4 september 2007, met producties;

- verweerschrift namens alle verweerders, met producties;

- brief van mr. Gerretsen d.d. 26 november 2007, met producties;

- pleitaantekeningen van mrs. Gerretsen en Van Mierlo;

- pleitaantekeningen van mrs. Van der Staay en Von Dewall.

1.2 De mondelinge behandeling heeft plaatsgevonden op 29 november 2007. Verschenen zijn:

- mrs. Gerretsen en Van Mierlo namens Stichting BPVH;

- mrs. Van der Staay en Von Dewall namens stichting Optas;

- mr. Meijer namens de bestuurders van Stichting Optas;

- [persoon1], voorzitter van Stichting BPVH;

- [persoon 2], namens FNV Bondgenoten;

- [persoon3], secretaris van Stichting Optas.

2. De feiten

   In het kader van de beoordeling van dit verzoek zal de rechtbank uitgaan van de volgende, thans tussen partijen niet in geschil zijnde, feiten.

   2.1 Stichting BPVH is opgericht door werknemers en werkgevers op 13 maart 2002. Stichting BPVH stelt zich, overeenkomstig artikel 2 van haar statuten, ten doel

   "de belangen te behartigen van de vervoer-, haven- en aanverwante bedrijven en instellingen en de in die bedrijven werkzame werknemers en gewezen werknemers, alsmede van de nagelaten betrekkingen van deze (gewezen) werknemers, met betrekking tot de aanwending door de Optas Groep (waaronder te verstaan de Stichting Optas, gevestigd te Rotterdam, en de vennoot¨schappen waar zij direct of indirect een volledig belang in heeft of heeft gehad) van haar vrije vermogen, waaronder de aanwending van de opbrengsten van de verkoop van alle aandelen in Optas Pensioenen NV door Optas Groep aan Aegon NV, of een van haar groepsmaatschappijen, alsmede met betrekking tot de aanwending door Optas Pensioenen NV, gevestigd te Rotterdam, en haar eventuele rechtsopvolgers van het door haar blijkens haar jaar¨rekening aangehouden wettelijk en statutair beklemde vermogen en de aanwending van de vruchten daarvan, en de maatregelen te treffen die dienstbaar kunnen zijn, daaronder begrepen het optreden als stichting als bedoeld in artikel 3:305a van het Burgerlijk Wetboek tegen vorenbedoelde rechts¨personen, alsmede haar organen, ten behoeve van personen als hier omschreven, en voorts al hetgeen in de ruimste zin met een en ander verband houdt, daartoe behoort en/of daartoe bevorderlijk kan zijn."

   2.2 Verweerders II tot en met V zijn allen bestuurders van Stichting Optas.

   2.3 Op 3 mei 1948 is opgericht de stichting Pensioenfonds voor de Vervoer- en Havenbedrijven (hierna: "PVH"). Haar doelomschrijving luidde (in 1994):

   het fonds heeft ten doel treffen van voorzieningen ter zake van ouderdom, arbeidsongeschiktheid en overlijden ten behoeve van werknemers in en gewezen werknemers uit de vervoer-, haven- en aanverwante bedrijven en instellingen, alsmede ten behoeve van de nagelaten betrekkingen van deze (gewezen) werknemers, een ander overeenkomstig deze statuten, de reglementen en verzekeringsvoorwaarden van het fonds.

   2.4 PVH was een bedrijfstakpensioenfonds. Voor een groot aantal werknemers uit de vervoer-, haven- en aanverwante bedrijven en instellingen was, op grond van de voor deze werknemers geldende collectieve arbeidsovereenkomst, de pensioenvoorziening verplicht onder¨gebracht bij PVH. De zeggenschap over het pensioenfonds was indirect in handen van de sociale partners (vertegenwoordigers van havenwerkgevers en -werk¨nemers).

   2.5 Eind jaren tachtig, begin jaren negentig van de vorige eeuw heeft het toenmalige bestuur van PVH twee stichtingen, Stichting Optas Pensioenen en Stichting Optas Schade, respectievelijk enig aandeelhoudster van Optas Pensioenen NV en Optas Schade NV opgericht. Het bestuur van deze stichtingen had dezelfde paritaire samenstelling als het bestuur van PVH. Aldus was sprake van een personele unie en werden de belangen van de werknemers in en de gewezen werknemers uit de vervoer-, haven- en aanverwante bedrijven en instellingen, evenals de nagelaten betrekkingen van deze (gewezen) werknemers gewaarborgd. Optas Pensioenen NV heeft met een aantal havenbedrijven pensioen¨verzekerings¨overeenkomsten afgesloten voor werknemers, die niet vielen onder de verplichte PVH-bedrijfstakpensioen¨aansluiting.

   2.6 In 1996 heeft het bestuur van PVH op voorspraak van haar dagelijks bestuur, bestaande uit de heren [persoon1] (werkgever), [werknemer] (werknemer) en [persoon3] (directeur van PVH) besloten om PVH per 31 december 1997 om te zetten in een NV: Optas Pensioenen (II) NV, die vervolgens zou fuseren met Optas Pensioenen NV. Aldus zou PVH opgaan in de entiteit die eerder uit haarzelf was voortgekomen (Optas Pensioenen NV). Tezelfdertijd is besloten dat Stichting Optas Schade en Stichting Optas Pensioenen zouden fuseren tot Stichting Optas, enig aandeelhoudster van Optas NV, die op haar beurt enig aandeelhoudster zou worden van (het gefuseerde) Optas Pensioenen NV, Optas Leven NV en Optas Schade NV.

   2.7[getuige5] was met deze omzetting belast. In een notitie van zijn hand d.d. 4 december 1996 is vermeld:

   "(...)

6. EÈn van de sterke punten van de Optas-groep is dat er geen externe aandeelhouders zijn die hun deelneming zien als een belegging die rendement dient op te brengen. Dit betekent dat uiteindelijk alle positieve resultaten die de Optas-groep maakt, bestemd kunnen worden ten behoeve van de deelnemers in de vorm van een winstdelingsregeling respectievelijk ten behoeve van de werkgevers in de vorm van de premiestelling. Dit betekent dat de aandelen van Optas N.V. en de (certificaten van) aandelen in Optas Management B.V. niet door externe personen worden gehouden maar door Stichting Optas. Stichting Optas is uiteindelijk als aandeelhouder verantwoordelijk voor het functioneren van de Optas-groep. De rechten die verbonden zijn aan de aandelen in Optas N.V. en in Optas Management B.V. worden uitgeoefend door het bestuur van Stichting Optas.(...)"

   2.8 In de notulen van de bestuurs¨vergadering van PBV van 16 december 1996, waarbij [notaris] ook aanwezig was, is vermeld (onder het kopje "Herstructurering"):

   "(...) [bestuurder] (bestuurder van PVH, opmerking rechtbank) memoreert de mededeling van [persoon4] in een eerdere inleiding dat het mogelijk is een...