Eerste aanleg - meervoudig van Rechtbank Leeuwarden, 12 de Diciembre de 2012

• Spreker: gepubliceerd
• Datum uitspraak: 12 de Diciembre de 2012
• Uitgevende instantie: Rechtbank Leeuwarden

vonnis

RECHTBANK LEEUWARDEN

Sector civiel recht

zaaknummer / rolnummer: 112558 / HA ZA 11-407

Vonnis van 12 december 2012

in de zaak van

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

EIGEN VEERDIENST TERSCHELLING B.V.,

gevestigd te Terschelling,

eiseres,

advocaat: mr. P.W.M. Huisman te Amsterdam,

tegen

1. de publiekrechtelijke rechtspersoon

GEMEENTE TERSCHELLING,

zetelend te Terschelling,

gedaagde,

advocaat: mr. V.H. Affourtit te Amsterdam,

2. de publiekrechtelijke rechtspersoon

STAAT DER NEDERLANDEN (MINISTERIE VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU EN MINISTERIE VAN FINANCIËN),

zetelend te 's-Gravenhage,

gedaagde,

advocaat: mr. R.J.M. van den Tweel te 's-Gravenhage,

3. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

B.V. TERSCHELLINGER STOOMBOOT MAATSCHAPPIJ,

gevestigd te Terschelling,

gedaagde,

advocaat: mr. J.A. van der Kolk te Rotterdam.

Eiseres zal hierna "EVT" worden genoemd. Gedaagden zullen hierna "de gemeente", "de Staat" en "TSM" worden genoemd.

1. De procedure

1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:

- de dagvaarding;

- de conclusie van antwoord van de gemeente;

- de conclusie van antwoord van de Staat;

- de conclusie van antwoord van TSM;

- de conclusie van repliek tevens houdende akte vermeerdering van eis;

- de conclusie van dupliek van de gemeente;

- de conclusie van dupliek van de Staat;

- de conclusie van dupliek van TSM.

1.2. Ten slotte is vonnis bepaald.

2. De feiten

In deze procedure zal van de volgende vaststaande feiten worden uitgegaan.

2.1. De Waddeneilanden - waaronder Terschelling - zijn voor hun ontsluiting in belangrijke mate aangewezen op de veerdiensten die varen van en naar het vaste land.

2.2. Vanaf 1923 exploiteert TSM (hierna ook wel genaamd "rederij Doeksen") een veerbootdienst tussen Harlingen en Terschelling, tot augustus 2008 als enige rederij.

2.3. Op 17 september 1987 is tussen de Staat, de gemeenten Terschelling en Vlieland en TSM een convenant genaamd "overeenkomst tot structurering van het overleg inzake de bootdiensten naar Terschelling en Vlieland", gesloten. In deze overeenkomst is onder meer bepaald:

"Overwegende dat het gewenst is, vanwege de voor alle betrokken partijen in het geding zijnde belangen, een overlegregeling in het leven te roepen inzake de uitvoering van de bootdiensten naar genoemde Waddeneilanden, een en ander met behoud van ieders eigen verantwoordelijkheid,

komen het volgende overeen:

Artikel 1

Er wordt een commissie van overleg Bootdiensten Terschelling-Vlieland-Harlingen ingesteld, hierna te noemen "het overleg".

(…)

Artikel 4

1. Het overleg wordt tenminste één maal per jaar gehouden en voorts als één der partijen, zoals genoemd in artikel 2, lid 1 daartoe de wens te kennen geeft.

2. De commissie van overleg dient terstond bijeengeroepen te worden indien één van de betrokken partijen in kennis is gesteld van een vergunningaanvraag met betrekking tot personen c.q. goederenvervoer naar Terschelling en/of Vlieland door derden.

Artikel 5

1. In het overleg worden - met behoud van ieders eigen verantwoordelijkheid - alle voornemens of wensen tot wijziging van tarieven, dienstregeling en dienstbetoon tijdig besproken.

2. Alle overige zaken verband houdende met de bootdiensten kunnen eveneens bespreekbaar worden gemaakt.

3. Bij het overleg over de tarieven en de tariefmutaties wordt mede aandacht geschonken aan de continuïteit van de bootdiensten op langere termijn.

(…)

Artikel 9

1. De Staat der Nederlanden zal uitsluitend aan de T.S.M. het gebruik van de aanleginrichtingen te Harlingen, Terschelling en Vlieland, toestaan.

2. De rederij zal tegen concurrentie op de twee vaarverbindingen worden beschermd binnen de wettelijke mogelijkheden die de Staat en de betreffende eilandgemeenten daartoe ter beschikking staan. Dit houdt o.a. in, dat om concurrentie tegen te gaan, door de Staat of gemeenten, geen vergunning zal worden verleend voor het oprichten en instandhouden van een aanleginrichting (door een derde eventueel aan te vragen) in of op eigendommen van het Rijk c.q. de gemeenten en aan de op de twee verbindingen concurrerende derden geen aanmoediging of financiële steun zal worden verleend.

3. Mocht niettemin een derde een vaste bootverbinding tussen Harlingen en Terschelling en/of Vlieland tot stand brengen, dan is de rederij gerechtigd binnen 2 weken na het openen van de concurrerende bootdienst af te wijken van de in artikel 7 bedoelde dienstregelingen en zal de commissie van overleg terstond bijeengeroepen worden voor nader overleg.

Artikel 10

1. Deze overeenkomst treedt in werking op 17 september 1987 en geldt voor onbepaalde tijd.

(…)"

2.4. In verband met de ontwikkelingen in het personenvervoer en de Europese regelgeving is in de jaren negentig van de vorige eeuw naar de totstandkoming van een (nieuw) Openbare Dienstcontract (ODC) met TSM gestreefd. EVT heeft bij brief van 28 november 2005 de Staat verzocht om een overeenkomst tussen EVT, de Staat en de gemeenten Terschelling en Vlieland te sluiten, zonodig in de vorm van een ODC, inhoudende dat zij gedurende 15 jaar een bootverbinding in stand zal houden tussen Terschelling/Vlieland en de vaste wal (Harlingen).

2.5. EVT is op 23 januari 2006 opgericht met als doel de exploitatie van veerdiensten tussen Harlingen en Terschelling/Vlieland v.v. EVT had toen nog geen veerboten ter beschikking.

2.6. Bij brief van 20 april 2006 heeft de Staat aan EVT medegedeeld dat EVT niet in aanmerking komt voor het sluiten van een ODC, aangezien de onderhandelingen met TSM op het moment van de aanvraag van EVT reeds in een vergevorderd stadium waren en de gerechtvaardigde verwachting bestond dat een overeenkomst met TSM zou worden gesloten. Wel is EVT door de Staat de mogelijkheid geboden om een verzoek tot medegebruik in te dienen op grond van artikel 5.3. van het overeen te komen ODC.

2.7. Op 11 mei 2006 heeft EVT aan de minister van Verkeer en Waterstaat een verzoek gedaan tot medegebruik van de (aan de Staat toebehorende) aanleginrichtingen en haventerreinen te Harlingen en Terschelling ten behoeve van personenvervoer. In aansluiting hierop heeft de Staat bij brief van 16 juni 2006 aan EVT kenbaar gemaakt dat op het verzoek tot medegebruik "binnen een redelijke termijn na ondertekening van het ODC met TSM" uitsluitsel zal worden gegeven.

2.8. Bij Koninklijk Besluit van 20 oktober 2006 heeft de Staat het beheer en onderhoud van de rijkshaven te Terschelling bij de gemeente in handen gegeven.

2.9. Met het oog op de veerdienst tussen Harlingen en Terschelling is op 19 december 2007 het "Openbare-dienstcontract inzake het vervoer tussen Harlingen en Terschelling" gesloten tussen de staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat, de gemeente Terschelling en TSM (hierna "het ODC"). Voor zover van belang houdt het ODC het volgende in:

"In aanmerking nemende dat:

1. de Waddeneilanden voor hun verbinding met het vasteland in belangrijke mate zijn aangewezen op bootdiensten:

2. TSM thans zorgdraagt voor een geregelde bootdienst (reguliere dienst en sneldienst) op het traject Harlingen/Terschelling en v.v.;

3. op 17 september 1987 tussen de minister van Verkeer en Waterstaat, de gemeenten Terschelling en Vlieland en TSM een overeenkomst is gesloten tot structurering van het overleg inzake de bootdiensten naar Terschelling en Vlieland;

4. de partijen gelet op het navolgende van mening zijn dat die overeenkomst dient te worden vervangen door een nieuwe overeenkomst;

5. de minister van Verkeer en Waterstaat in 1985 de bootdiensten tussen het vasteland en de Waddeneilanden heeft aangemerkt als schakels in wegverbindingen met zowel een vervoersfunctie als een brugfunctie (Nota Zoute Veren, Kamerstukken II 1984/85, 16 318, nr.13, pag. 5 e.v.);

6. de verbindingen tussen het vasteland en de Waddeneilanden zijn gediend met reguliere, structurele, redelijk betaalbare, betrouwbare en gezonde bootdiensten gedurende het gehele jaar, mitsdien ook in de perioden waarin het vervoersaanbod gering en de exploitatie niet of minder rendabel is, reden waarom de staatssecretaris TSM aanmerkt als een onderneming belast met het beheer van een dienst van algemeen economisch belang;

7. de staatssecretaris zich het belang aantrekt van de instandhouding van de vervoerverbindingen tussen het vasteland en de Waddeneilanden op een zodanige wijze dat deze verbindingen voor het publiek en de eilandbevolking toereikend zijn;

8. de staatssecretaris in verband daarmee, tezamen met de betrokken waddengemeenten, met de huidige vervoerders/rederijen een openbare-dienstcontract wenst te sluiten in de zin van artikel 14 van de Verordening 1191/69 van de Raad van 26 juni 1969 (PbEG L 156 van 28 juni 1969, laatstelijk gewijzigd bij Verordening 1893/91 van de Raad, PbEG 1991, L 169/1);

   (…)

10. de staatssecretaris het gelet op de instandhouding van voor het publiek toereikende bootdiensten wenselijk acht om voor deze bootdiensten een concessiesystematiek in te voeren en daarvoor een wettelijke grondslag noodzakelijk is;

11. de staatssecretaris concessiewetgeving als hiervoor bedoeld thans voorbereidt en zich zal inspannen deze binnen nu en twee jaar in werking te doen treden;

    L. de staatssecretaris voornemens is om na afloop van deze overeenkomst, op basis van de tot stand te brengen wetgeving, de eerste concessie alsdan onderhands te gunnen aan de huidige vervoerders/rederijen voor de thans door hen bediende trajecten voor een periode van 15 jaar;

    (...)

14. partijen ernaar streven in deze overeenkomst zoveel mogelijk contractueel vast te leggen wat naar hun huidig inzicht te zijner tijd in een concessie zal worden geregeld.

15. voorshands nog niet bekend is of de in voorbereiding zijnde concessiewetgeving naast personenvervoer ook goederenvervoer zal betreffen;

16. het echter van belang is dat de huidige vervoerders/rederijen voor de duur van deze overeenkomst naast personenvervoer (vervoer van personen met bagage, fietsen, bromfietsen, auto’s, aanhangwagens en caravans) tevens roll on - roll off goederenvervoer (vrachtvervoer dat op wielen aan boord...