Eerste aanleg - meervoudig van Rechtbank Noord-Nederland, 20 de Marzo de 2013

• Spreker: gepubliceerd
• Datum uitspraak: 20 de Marzo de 2013
• Uitgevende instantie: Rechtbank Noord-Nederland

vonnis

RECHTBANK NOORD-NEDERLAND

Afdeling privaatrecht

Locatie Leeuwarden

zaaknummer / rolnummer: 113337 / HA ZA 11-502

Vonnis van 20 maart 2013

in de zaak van

de naamloze vennootschap

DEUTSCHE BANK NEDERLAND N.V.,

gevestigd te Amsterdam,

eiseres in conventie,

verweerster in reconventie,

advocaat: mr. D.K. Greveling, kantoorhoudende te Hilversum,

tegen

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

FMA B.V.,

gevestigd te Leeuwarden,

gedaagde in conventie,

eiseres in reconventie,

advocaat: mr. W.M. Sturms, kantoorhoudende te Leeuwarden.

Partijen zullen hierna de bank en FMA genoemd worden.

1. De procedure

1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:

- de dagvaarding;

- de conclusie van antwoord in conventie, tevens houdende conclusie van eis in voorwaardelijke reconventie;

- de conclusie van repliek in conventie, tevens houdende akte vermindering eis en conclusie van antwoord in voorwaardelijke reconventie;

- de conclusie van dupliek in conventie en van repliek in voorwaardelijke reconventie;

- de conclusie van dupliek in voorwaardelijke reconventie;

- de brief van de zijde van FMA d.d. 8 november, met bijgaand productie 13;

- de pleidooien, gehouden op 28 november 2012, en de ter gelegenheid daarvan overgelegde pleitnotities van de bank en FMA.

1.2. Ten slotte is vonnis bepaald.

1.3. De Wet Herziening Gerechtelijke Kaart is op 1 januari 2013 in werking getreden. De rechtbanken Assen, Groningen en Leeuwarden vormen met ingang van die datum tezamen de nieuwe rechtbank Noord-Nederland. Het rechtsgebied van deze rechtbank beslaat de provincies Drenthe, Fryslân en Groningen. De zaak wordt daarom verder behandeld en beslist door de rechtbank Noord-Nederland.

1.4. Het pleidooi heeft plaatsgevonden voor de enkelvoudige kamer van deze rechtbank. De rechtbank heeft de zaak daarop verwezen naar de meervoudige kamer van deze rechtbank voor vonnis. De rechter ten overstaan van wie het pleidooi heeft plaatsgevonden, maakt onderdeel uit van deze kamer.

2. De feiten

2.1. Het accountantskantoor Weistra & Van der Meer Accountants te Leeuwarden (hierna: het accountantskantoor) heeft in het kader van de nieuwbouw van een kantoorpand te Leeuwarden in 2005 FMA opgericht. FMA heeft vier aandeelhouders, te weten F. Weistra Beheer B.V., M. [van der Meer Beheer B.V., Venator Holding B.V. en P.J. de Vries Beheer BV. Deze besloten vennootschappen zijn de personal holdings van de vennoten van het accountantskantoor.

2.2. FMA heeft onder andere bij ABN AMRO Bank N.V. (hierna: ABN AMRO), de rechtsvoorganger van de bank, een financieringsaanvraag gedaan voor de nieuwbouw van een kantoorpand voor het accountantskantoor.

2.3. ABN AMRO heeft naar aanleiding van de financieringsaanvraag van FMA eind mei 2005 ten behoeve van haar eigen administratie een kredietformulier ingevuld. Op dit formulier staat - voor zover van belang - vermeld:

“7. kredietbehoefte en voorstel

(…)

(…) Ten behoeve van het nieuw te bouwen kantoorpand te Leeuwarden is inmiddels FMA B.V. opgericht.

(…)

8. zekerheden, verklaringen en overige bepalingen

(…) 1 hyp. inschrijving ad 1.200/m op het nog te bouwen pand.

(…)

12. commercieel belang en rentabiliteit ABN AMRO

(…)

- Relatie heeft inmiddels een contract afgesloten voor de rentederivaten. (…)”

2.4. ABN AMRO en FMA hebben op 23 mei 2005 een kredietovereenkomst met elkaar gesloten. In deze kredietovereenkomst, waarin FMA is aangeduid als kredietnemer, is - voor zover van belang - bepaald:

“Omvang faciliteit EUR 950.000,=

Samenstelling

Rekening-courant krediet EUR 50.000,=

10-jarige euriborlening EUR 525.000,=

25-jarige euriborlening EUR 375.000,=

(…)

De 10-jarige Euriborlening

- Rente Eenmaands Euribor vermeerderd met een

individuele opslag van 0,80% per jaar

(…)

De 25-jarige Euriborlening

- Rente Eenmaands Euribor vermeerderd met een

individuele opslag van 0,80% per jaar

(…)

- Op deze kredietovereenkomst zullen mede van toepassing zijn de eveneens hierbij gesloten

ABN AMRO Bepalingen van toepassing op Euriborleningen (juli 2004). (…)

OCT-derivaten

- ABN AMRO is bereid om, tot wederopzegging, aan de Kredietnemer, hierna ook te

noemen: “Cliënt”, de mogelijkheid te geven om derivatentransacties aan te gaan. (…)

(…)

- De bijgesloten Algemene Bepalingen Derivatentransacties mei 2001 zijn van toepassing op

alle derivatentransacties tussen Cliënt en ABN AMRO. Door ondertekening van deze Kredietovereenkomst verklaart de Cliënt een exemplaar van deze Algemene Voorwaarden te hebben ontvangen.

- In aanvulling op artikel 8 van de Algemene Bepalingen Derivatentransacties mei 2001 zal

gelden dat ABN AMRO, zonder dat enige sommatie of ingebrekestelling vereist zal zijn,

eveneens één of meerdere transacties onmiddellijk en in zijn geheel kan beëindigen en alles

wat door de Cliënt uit hoofde daarvan, al dan niet opeisbaar of onder voorwaarde, is

verschuldigd, onmiddellijk in zijn geheel tussentijds kan opeisen, indien en zodra de

kredietfaciliteit bij ABN AMRO wordt beëindigd.

- Tevens zendt ABN AMRO de Cliënt ter informatie de brochure OTC-Derivatentransacties

met de Bank. Door ondertekening van deze Kredietovereenkomst verklaart de Cliënt deze brochure te hebben ontvangen.”

2.5. Artikel 5 van de ABN AMRO Bepalingen dat van toepassing is op Euriborleningen van juli 2004 luidt als volgt:

“De in de Kredietovereenkomst vastgelegde individuele opslag kan steeds per de eerste dag van een kalendermaand door ABN AMRO worden herzien. Indien ABN AMRO daartoe overgaat, zal zij de Kredietnemer ten minste tien Werkdagen voor de laatste dag van de lopende kalendermaand de individuele opslag, die met ingang van de opvolgende kalendermaand van kracht zal zijn, schriftelijk meedelen. De Kredietnemer is bij herziening van de individuele opslag bevoegd de euriborlening op de eerste dag van een kalendermaand binnen een termijn van drie maanden na herziening van de individuele opslag in zijn geheel vervroegd terug te betalen.(…)

Ter zake van deze vervroegde aflossing is de kredietnemer geen vergoeding verschuldigd als hierna bedoeld. (…).”

2.6. ABN AMRO en FMA hebben een renteswapovereenkomst met elkaar gesloten, die op 21 september 2005 door hen is ondertekend. In deze overeenkomst, waarin FMA is aangeduid als “Cliënt”, staat onder meer vermeld:

“2. De variabelen van de Transactie luiden als volgt:

(…)

Ingangsdatum : 01.09.06

Einddatum : 01.09.21

Hoofdsom : EUR 892,500.00

(…)

Vaste rente : 4.100000 %

(…)

Referentierente : 1 MAANDS EUR-EURIBOR-Telerate

(…)

4. Door ondertekening van deze bevestiging verklaart Cliënt:

• naar tevredenheid te zijn ingelicht door de Bank over de Renteswap en alle benodigde informatie waaronder een beschrijving en uitleg van de Bank te hebben ontvangen;

• dat Cliënt zelfstandig – of eventueel met behulp van door Cliënt ingeschakelde (financiële) adviseurs – deze Transactie heeft geanalyseerd;

• dat Cliënt zich realiseert dat de Bank uw contractspartij is en niet uw (financieel) adviseur;

• dat de Transactie past in de risicobeheersing strategie van de Cliënt;

• dat de in deze bevestiging vastgelegde variabelen van de Transactie volledig en correct zijn

(…)

Op deze bevestiging zijn de Algemene Bepalingen Derivatentransacties ABN AMRO Bank N.V. mei 2001 ("ABD") van toepassing.”

2.7. In artikel 8 van de Algemene Bepalingen Derivatentransacties ABN AMRO Bank N.V. mei 2001 die op de renteswapovereenkomst van toepassing zijn verklaard, is bepaald onder welke omstandigheden de lopende transacties door de bank kunnen worden beëindigd.

2.8. In artikel 9 van de Algemene Bepalingen Derivatentransacties ABN AMRO Bank N.V. mei 2001 is – voor zover hier van belang – het volgende bepaald:

9.1 In geval van opeising stelt ABN AMRO het direct opeisbare bedrag in Euro’s vast dat bij wijze van vergoeding van geleden verlies en gederfde winst verschuldigd is. Deze vergoeding bestaat uit de som van:

1. door de Cliënt niet nagekomen betalingsverplichtingen uit hoofde van de transacties;

2. de waarde van de transacties, berekend op basis van de vervangingswaarde van de transacties;

3. door ABN AMRO gemaakte fundingkosten, kosten van het afbreken of vervangen van de aan die transacties gerelateerde derivatentransacties, berekend op basis van de waardering tegen de marktwaarde van de transacties;

4. overige door ABN AMRO geleden verlies of gederfde winst voortvloeiende uit de transacties; ongeacht de valuta waarin de vorderingen luiden.

Voor zover de opeising voor ABN AMRO tevens voordeel oplevert, zal ABN AMRO hiermee rekening houden bij de vaststelling van de vergoeding.

De vergoeding omvat niet de proceskosten, kosten van incasso, juridische bijstand en deskundigen.

9.2 ABN AMRO zal onmiddellijk een specificatie van de vergoeding sturen aan de Cliënt. Over de vergoeding is de vertragingsrente verschuldigd vanaf de dag van opeising tot aan de dag van algehele voldoening.”

2.9. Op het “Informatieblad Treasurydienstverlening ABN AMRO”, dat onderdeel uitmaakt van de Algemene Bepalingen Derivatentransacties mei 2001, staat in de toelichting op het hiervoor (onder rechtsoverweging 2.7.) geciteerde artikel 9:

“Indien u - om welke reden dan ook – een derivatentransactie wilt of moet beëindigen voordat de looptijd is verstreken, kan dit aanzienlijke kosten met zich meebrengen. Een derivatentransactie is altijd gerelateerd aan een onderliggende waarde. De waarde van een derivatentransactie is dan ook afhankelijk van fluctuaties in de prijs, dan wel de koers van die onderliggende waarde. Indien een transactie vervroegd moet worden beëindigd, wordt gekeken of die transactie op dat moment een positieve, dan wel een negatieve waarde heeft (waardering tegen marktwaarde). In geval van een positieve waarde zal ABN AMRO deze met u verrekenen. Bij beëindiging van een transactie met een negatieve waarde dient u een bedrag aan ABN AMRO te betalen.”

2.10. ABN AMRO heeft FMA bij brief van 2 november 2007 - voor zover van belang - bericht:

“In deze brief doen wij u een voorstel om uw Middellange Lening(en) gedeeltelijk...