Besluit van 20 september 2023 tot wijziging van het Besluit Participatiewet in verband met enkele aanpassingen van het verdeelmodel voor 2024 en een correctie in de formule voor de verdeling van het macrobudget

Besluit van 20 september 2023 tot wijziging van het Besluit Participatiewet in verband met enkele aanpassingen van het verdeelmodel voor 2024 en een correctie in de formule voor de verdeling van het macrobudget

Wij Willem-Alexander, bij de gratie Gods, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, enz. enz. enz. Op de voordracht van de Minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen van 17 juli 2023, nr. 2023-0000413449; Gelet op artikel 69, derde lid, van de Participatiewet;De Afdeling advisering van de Raad van State gehoord (advies van 26 juli 2023, nr. W12.23.00214/III);Gezien het nader rapport van de Minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen van 19 september 2023, nr. 2023-0000514768, Hebben goedgevonden en verstaan:

ARTIKEL I

Het Besluit Participatiewet wordt als volgt gewijzigd:AArtikel 3 wordt als volgt gewijzigd:1. Het tweede lid, onderdeel a, wordt als volgt gewijzigd: a. De punt aan het slot van subonderdeel 1 wordt vervangen door een puntkomma. b. Aan het slot van subonderdeel 2 wordt een puntkomma toegevoegd. c. De punt aan het slot van subonderdeel 3 wordt vervangen door een puntkomma. 2. Het derde lid wordt als volgt gewijzigd: a. In de aanhef van het derde lid wordt «BL = (1-m) * L/TL * TB» vervangen door «BL = (1-m) * L/TL * (TB-BLKS)». b. De punt aan het slot van onderdeel a, subonderdeel 1, wordt vervangen door een puntkomma. c. Aan het slot van onderdeel a, subonderdeel 2, wordt een puntkomma toegevoegd. d. De punt aan het slot van subonderdeel 3 wordt vervangen door een puntkomma. e. Onder vervanging van de punt aan het slot van de onderdelen c en d door een puntkomma wordt een onderdeel toegevoegd, luidende: e. BLKS het deel van de uitkering is dat wordt verstrekt ten behoeve van de loonkostensubsidies. 3. Het vierde lid, onderdeel a, wordt als volgt gewijzigd: a. De punt aan het slot van subonderdeel 1 wordt vervangen door een puntkomma. b. Aan het slot van subonderdeel 2 wordt een puntkomma toegevoegd. c. De punt aan het slot van subonderdeel 3 wordt vervangen door een puntkomma. 4. In het zevende lid wordt «SOM [(1-m) * L/TL] * TB» vervangen door «SOM [(1-m) * L/TL] * (TB-BLKS)». 5. In het achtste lid wordt «SOM [m * GU/TGU] * TB» vervangen door «SOM [m * GU/TGU] * (TB-BLKS)». BDe bijlage behorende bij artikel 6 wordt vervangen door de bijlage bij dit besluit.

ARTIKEL II

INWERKINGTREDING.

Dit besluit treedt in werking met ingang van 1 oktober 2023 en werkt ten aanzien van artikel I, onderdeel A, tweede lid, onderdelen a en e, en vierde en vijfde lid, terug tot en met 1 januari 2022.

Lasten en bevelen dat dit besluit met de daarbij behorende nota van toelichting in het Staatsblad zal worden geplaatst. ’s-Gravenhage, 20 september 2023Willem-AlexanderDe Minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen, C.J. Schouten

Uitgegeven de zevenentwintigste september 2023 De Minister van Justitie en Veiligheid, D. Yeşilgöz-Zegerius

Bijlage behorende bij artikel I, onderdeel B

Bijlage behorende bij artikel 6 van het Besluit Participatiewet

Deze bijlage bevat een nadere toelichting bij de verdeelsystematiek, zoals deze is beschreven in artikel 3, tweede tot en met vijfde lid, van het Besluit. Artikel 3, zesde tot en met negende lid, gaat over de omvang van de deelbudgetten. Daarnaast bevat deze bijlage een toelichting op het objectieve verdeelmodel zoals genoemd in artikel 6 van het Besluit.

De berekeningswijze van het deelbudget voor loonkostensubsidies en de wijze waarop dit wordt verdeeld, wordt aan het eind van deze bijlage toegelicht.

Algemene beschrijving verdelingssystematiek bijstandsuitgaven

Deze beschrijving gaat over de totstandkoming van de deelbudgetten ten behoeve van de bijstandsuitkeringen, oftewel de delen van het beschikbare macrobudget die objectief, op basis van historische lasten en ten behoeve van dak- en thuislozen en instellingsbewoners worden verdeeld.

De wijze waarop de uitkering voor gemeenten wordt vastgesteld is afhankelijk van het aantal inwoners. Er zijn drie categorieën te onderscheiden. Gemeenten met 15.000 inwoners of minder, gemeenten met 40.000 inwoners of meer en de gemeenten met meer dan 15.000 maar minder dan 40.000 inwoners.

Gemeenten met 15.000 inwoners of minder

Voor gemeenten met 15.000 inwoners of minder (kleine gemeenten) wordt de uitkering volledig historisch bepaald op basis van de gerealiseerde gemeentelijke uitkeringslasten, waarbij rekening wordt gehouden met de groei of krimp van het aantal huishoudens in de tussenliggende periode. Concreet betekent dit voor deze kleine gemeenten dat het aandeel van de gemeentelijke uitgaven in de totale landelijke uitgaven wordt bepaald in jaar t-2. Hierbij worden voor iedere afzonderlijke gemeente de gemeentelijke uitgaven gecorrigeerd voor de groei en krimp van huishoudens tussen 1 januari t-2 en 1 januari t-1. Het resulterende uitgavenaandeel in jaar t-2 bepaalt het budgetaandeel voor jaar t. Voor de bepaling van de uitkering wordt dit budgetaandeel ten slotte vermenigvuldigd met het voor jaar t beschikbare macrobudget.

Gemeenten met 40.000 inwoners of meer

Voor de vaststelling van de uitkering voor gemeenten met 40.000 inwoners of meer (grote gemeenten) wordt gebruik gemaakt van objectief vastgestelde gemeentelijke uitkeringslasten. Deze worden op grond van artikel 6 van het besluit bepaald aan de hand van een objectief verdeelmodel. Een toelichting op dit objectief verdeelmodel is opgenomen in het vervolg van deze bijlage. Voor de uitkering aan dak- en thuislozen en instellingsbewoners ontvangen deze gemeenten een aparte extra uitkering. Een nadere toelichting hierop is ook opgenomen in deze bijlage.

Gemeenten met meer dan 15.000 maar minder dan 40.000 inwoners

Voor de vaststelling van de uitkering voor gemeenten met tussen de 15.000 en 40.000 inwoners (middelgrote gemeenten) wordt deels gebruik gemaakt van de objectief vastgestelde gemeentelijke uitkeringslasten (plus de uitkering voor dak- en thuislozen en instellingsbewoners) en wordt deels gebruik gemaakt van de gerealiseerde gemeentelijke uitkeringslasten (gecorrigeerd voor groei of krimp van huishoudens). Voor deze groep gemeenten bestaat de uitkering dus uit een objectief en een historisch bepaald deel. Welk deel objectief en welk deel historisch wordt bepaald hangt af van het aantal inwoners.

Bij een stijgend aantal inwoners loopt het aandeel dat objectief wordt bepaald lineair op van 0% bij 15.000 inwoners tot 100% bij 40.000 inwoners. Voor deze gemeenten wordt allereerst berekend wat het budgetaandeel zou zijn als dit volledig historisch zou zijn bepaald. Net als bij kleine gemeenten wordt hierbij rekening gehouden met de groei of krimp van het aantal huishoudens in de afzonderlijke gemeenten. Dit budgetaandeel wordt vermenigvuldigd met het beschikbare macrobudget net als bij kleine gemeenten. Het resultaat hiervan wordt ten slotte vermenigvuldigd met het percentage dat de gemeente historisch wordt verdeeld. De uitkomst hiervan is het historisch verdeelde deel van de uitkering.

Objectief vastgestelde (deel van de) uitkering voor gemeenten met meer dan 15.000 inwoners

Het resterende deel van de uitkering voor middelgrote gemeenten wordt net als voor grote gemeenten objectief bepaald (inclusief een uitkering voor dak- en thuislozen en instellingsbewoners). De objectief vastgestelde gemeentelijke uitkeringslasten worden bepaald op basis van de uitkomsten van het objectieve verdeelmodel. Het verdeelmodel berekent een objectieve grondslag die vervolgens gebruikt wordt om een budgetaandeel te berekenen in het objectief te verdelen deel van het macrobudget. De formule hiervoor is terug te vinden in artikel 3 van het Besluit. In woorden betekent de formule het volgende. Het budgetaandeel wordt berekend door eerst het product te berekenen van 1) het deel van het budget dat objectief wordt verdeeld (100% voor grote gemeenten) en 2) de objectieve grondslag zoals bepaald door het verdeelmodel. Dit product wordt vervolgens gedeeld door de som van dit product voor alle gemeenten. De uitkomst hiervan (een aandeel) wordt vermenigvuldigd met het objectief te verdelen deel van het beschikbare macrobudget. Het resultaat is het objectief vastgestelde deel van de gemeentelijke uitkering.

Het objectief te verdelen deel van het beschikbare macrobudget wordt bepaald door op het totaal beschikbare macrobudget het historisch berekende deel van de uitkering, de uitkering ten behoeve van dak- en thuislozen en instellingsbewoners en het deelbudget ten behoeve van loonkostensubsidies in mindering te brengen.

De totale (voorlopige) uitkering en de bekendmaking daarvan

Voor alle gemeenten worden ten slotte het objectief berekende deel van de uitkering, het historisch berekende deel van de uitkering, de uitkering ten behoeve van dak- en thuislozen en instellingsbewoners en het deelbudget ten behoeve van de loonkostensubsidies bij elkaar opgeteld.

Alle deelbudgetten bij elkaar opgeteld vormen het voorlopig budget van gemeenten. Dit budget wordt uiterlijk drie maanden voor het begin van het uitvoeringsjaar bekend gemaakt aan gemeenten. Op basis van het voorlopig budget wordt voor elke gemeente het aandeel berekend in het totaal beschikbare voorlopige macrobudget. Dit budgetaandeel wordt per beschikking aan gemeenten bekend gemaakt en wijzigt daarna in principe niet meer. Slechts indien onverhoopt sprake blijkt van een – in strijd met de regelgeving – onjuiste toepassing van de verdelingssystematiek kan de verdeling nog worden aangepast.

Het beschikbare macrobudget kan nog wijzigen op grond van artikel 71, eerste lid van de Pw waarmee het gemeentelijk budget ook kan wijzigen. Ook de verdeling tussen de deelbudgetten kan wijzigen als gevolg van wijziging in het deelbudget ten behoeve van de loonkostensubsidies. Het definitieve macrobudget voor het lopende uitvoeringsjaar wordt in beginsel bekend gemaakt tegelijk met de bekendmaking van het voorlopig macrobudget voor het volgende uitvoeringsjaar. Gemeenten...