Besluit van 23 augustus 2016, houdende aanpassing van het Besluit publieke gezondheid vanwege een meldingsplicht voor tularemie en zikavirusinfectie

Besluit van 23 augustus 2016, houdende aanpassing van het Besluit publieke gezondheid vanwege een meldingsplicht voor tularemie en zikavirusinfectie

Wij Willem-Alexander, bij de gratie Gods, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, enz. enz. enz. Op de voordracht van Onze Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 11 juli 2016, kenmerk 985811-152664-WJZ; Gelet op artikel 19 van de Wet publieke gezondheid; De Afdeling advisering van de Raad van State gehoord (advies van 20 juli 2016, nummer W13.16.0201/III); Gezien het nader rapport van Onze Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 12 augustus 2016, kenmerk 985803-152664-WJZ; Hebben goedgevonden en verstaan:

ARTIKEL I

In artikel 12 van het Besluit publieke gezondheid wordt na «trichinose,» ingevoegd «tularemie» en wordt na «ziekte van creutzfeldt-jakob» ingevoegd: , zikavirusinfectie.

ARTIKEL II

Dit besluit treedt in werking met ingang van de eerste dag van de tweede kalendermaand na de datum van uitgifte van het Staatsblad waarin het wordt geplaatst.

Lasten en bevelen dat dit besluit met de daarbij behorende nota van toelichting in het Staatsblad zal worden geplaatst.histnoot Wassenaar, 23 augustus 2016 Willem-Alexander De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, E.I. Schippers

Uitgegeven de vijfde september 2016 De Minister van Veiligheid en Justitie, G.A. van der Steur

NOTA VAN TOELICHTING

Met deze wijziging van artikel 12 van het Besluit publieke gezondheid worden de infectieziekten tularemie en zikavirusinfectie toegevoegd aan de infectieziekten behorende tot groep C, bedoeld in artikel 19 van de Wet publieke gezondheid. Daarmee geldt voor deze infectieziekten een meldingsplicht als bedoeld in de Wet publieke gezondheid. Voor tularemie is deze beperkt tot continentaal Nederland. Voor zikavirusinfectie is de meldingsplicht, zowel in continentaal Nederland als Caribisch Nederland beperkt tot zikavirusinfecties in de zwangerschap, bij pasgeborenen met congenitale aandoeningen en bij ziekenhuisopname en/of overlijden. Bovengenoemde beperkingen in de meldingsplicht worden geregeld onder toepassing van artikel 22, vierde lid, van de Wet publieke gezondheid (aanpassing van de Regeling publieke gezondheid). De huidige gegevensverzameling met betrekking tot humane tularemie en zikavirusinfecties is gebaseerd op vrijwillige melding door laboratoria en/of clinici. Hierbij is er weinig zekerheid dat benodigde klinische gegevens in het geval van tularemie en zikavirusinfectie in de zwangerschap of met ernstige complicaties snel worden gemeld, mede omdat dit bij het ontbreken van een formele meldingspicht strijdig kan zijn met het Burgerlijk Wetboek (de wet op geneeskundige behandelingovereenkomst) en de Wet bescherming persoonsgegevens. Het instellen van een meldingsplicht voorkomt vrijblijvendheid en creëert de wettelijke mogelijkheid om klinische gegevens te verzamelen.

Wat is tularemie?

Tularemie (ook wel «hazenpest» genoemd) is een bacteriële zoönose veroorzaakt door Francisella tularensis. Evenals bij vele diersoorten kan Francisella tularensis ook bij de mens ziekte veroorzaken. Francisella tularensis kan de mens infecteren via de huid, de slijmvliezen, het maagdarmkanaal en de luchtwegen. Na besmetting vermeerdert Francisella tularensis zich gedurende de eerste drie tot vijf dagen op de plek van binnentreding (porte d’entree),waarbij snel verzwering (ulceratie) optreedt. De organismen verspreiden zich dan via de regionale lymfeklieren en van daaruit naar de diverse orgaansystemen. In de aangedane organen treedt uitgebreide afsterving van het weefsel (necrose) op waarbij nabijgelegen vaten kunnen tromboseren. De ernst waarmee en de wijze waarop de ziekte zich manifesteert, hangt af van de virulentie van het organisme, de dosis Francisella tularensis bacteriën, de porte d’entree en de immuunstatus van de patiënt. Zowel een asymptomatisch en subklinisch beloop, als een zeer ernstig beloop met sepsis (een ernstige ontstekingsreactie van het hele lichaam als reactie op een infectie) en algeheel orgaanfalen zijn mogelijk. Specifieke risicogroepen in Nederland kunnen moeilijk worden omschreven omdat de ziekte in ons land niet vaak is aangetroffen. Afgaande op gevallen elders in Europa lopen jagers, landbouwers en recreanten in bosgebieden een verhoogd risico. Tularemie kan met antibiotica behandeld worden. Contactonderzoek bij mensen is niet relevant omdat tularemie niet van persoon tot persoon overdraagbaar is. Francisella tularensis (ssp. holartica, type B) komt in veel landen in Europa, Azië en Noord-Amerika wijdverbreid voor in de natuur, in een veelheid van organismen waaronder zoogdieren (vooral hazen, knaagdieren en konijnen), insecten, teken, vogels, en vrij levende amoeben, en ook in brak water en modder. Het organisme kan zich maandenlang in de natuur handhaven, vooral in een koel en vochtig klimaat, maar is niet bestand tegen uitdroging.

Met de inwerkingtreding in 1999 van de Infectieziektenwet is besloten om tularemie uit de lijst van meldingsplichtige ziektes te halen omdat het sinds 1953 niet meer in Nederland bij dier of mens was vastgesteld. Ook bij de totstandbrenging van de opvolger van de Infectieziektenwet, de Wet publieke gezondheid, in 2008 is bezien of tularemie aan de lijst van meldingsplichtige ziekten zou moeten worden toegevoegd. Dit werd niet gedaan, wederom omdat de ziekte in Nederland niet voorkwam. Tularemie in dieren is wel meldingsplichtig in Nederland. Tularemie is ook opgenomen in de Europese lijst van te surveilleren humane infectieziektes.

Wat is zika?

Zika is een flavivirus dat wordt overgedragen door exotische muggensoorten van het geslacht Aedes, door Aedes aegypti (gelekoortsmug) en in mindere mate door de Aedes albopictus (Aziatische tijgermug), welke ook competente vector zijn voor verschillende andere arbovirussen (met name dengue en chikungunya). Zikavirusinfectie is meestal asymptomatisch, maar kan onder andere hoofdpijn, maculopapulaire uitslag, koorts, malaise, conjunctivitis en artralgie veroorzaken. Zikavirusinfectie is in Brazilië en Polynesië in verband gebracht met microcefalie. Er zijn daarnaast epidemiologische aanwijzingen dat zikavirusinfectie neurologische complicaties kan geven waaronder het Guillain-Barré syndroom (GBS).

Zika is al geruime tijd endemisch in Afrika, Zuidoost-Azië, Micronesië en Polynesië. Begin 2015 werden de eerste zikavirusinfecties gemeld vanuit Zuid-Amerika. Sindsdien heeft er een snelle verspreiding plaatsgevonden, waarbij op dit moment de meeste landen in Zuid- en Midden-Amerika zijn aangedaan. Binnen het Koninkrijk der Nederlanden is tot juni 2016 zikavirus endemisch op Curaçao, Bonaire, Aruba en Sint-Maarten. Aangezien de Aedes aegypti op alle Caribische eilanden van het Koninkrijk aanwezig is, lopen al deze eilanden risico aangedaan te worden door het virus. Omdat de Aedes aegypti en Aedes albopictus zich in continentaal Nederland niet gevestigd hebben, zal het zikavirus zich daar hoogstwaarschijnlijk niet kunnen verspreiden. De Aedes japonicus (Aziatische bosmug), eveneens een exotische muggensoort en inmiddels gevestigd in Lelystad, wordt in Nederland niet beschouwd als een steekmug die een belangrijke rol zal spelen bij de overdracht van het zikavirus. De ecologische factoren in Nederland zijn voor deze mug niet gunstig voor een efficiënte overdracht van het virus.

Wel is incidentele verspreiding in continentaal Nederland na import van het virus uit endemische gebieden mogelijk, tijdens de zwangerschap van moeder naar het ongeboren kind, door seksuele transmissie (erg kleine kans) of via bloed- en/of orgaandonatie (hoewel voor de twee laatst genoemde mogelijke transmissieroutes maatregelen zijn genomen om dit te voorkomen, door o.a. uitstel van donatie tot 1 maand na terugkeer uit zikavirus endemisch gebied).

Criteria voor het invoeren van een...