Uitspraak Nº 200.266.443/01. Gerechtshof Den Haag, 2022-07-19
| ECLI | ECLI:NL:GHDHA:2022:1296 |
| Docket Number | 200.266.443/01 |
| Date | 19 Julio 2022 |
| Court | Gerechtshof Den Haag (Nederland) |
Afdeling Civiel recht
Zaaknummer : 200.266.443/01
Zaaknummer arbitrage : PCA Case No. 2015-07
arrest van 19 juli 2022
inzake
de Russische Federatie,
zetelende te Moskou, Russische Federatie,
eiseres,
hierna te noemen: de Russische Federatie,
advocaat: voorheen mr. R.R. Verkerk te Rotterdam, thans zonder advocaat,
tegen
gevestigd te Sevastopol, Krim,
2. [gedaagde 2],
zonder bekende woon of verblijfplaats,
gedaagden,
hierna samen te noemen: Belbek c.s. en afzonderlijk respectievelijk: Belbek en [gedaagde 2] ,
advocaat: mr. M. van de Hel-Koedoot te Amsterdam.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding van de Russische Federatie van 3 juni 2019 met producties, herziene versie van 18 juni 2020;
- de conclusie van antwoord van Belbek c.s. van 17 december 2019 met producties;
- de conclusie van repliek van de Russische Federatie van 21 april 2020 met producties, herziene versie van 18 juni 2020;
- de conclusie van dupliek van Belbek c.s. van 25 augustus 2020 met producties;
- de aktes overlegging nadere producties van de Russische Federatie, overgelegd op 19 februari 2021, 10 maart 2021 en 15 maart 2021, ten behoeve van de zitting van 29 maart 2021;
- de akte overlegging aanvullende producties van Belbek c.s., overgelegd op 12 maart 2021, ten behoeve van de zitting van 29 maart 2021;
- de pleitnotities van de mondelinge behandeling gehouden op 29 maart 2021, waarbij de Russische Federatie ook een PowerPointpresentatie heeft overgelegd, en het van die mondelinge behandeling opgemaakte proces-verbaal;
- de brief van de zijde van Belbek c.s. van 18 juni 2021 naar aanleiding van het proces-verbaal;
- de akte uitlating van de Russische Federatie, overgelegd op 13 april 2021, met productie;
- de akte uitlating van Belbek c.s., overgelegd op 13 april 2021, met productie.
Belbek c.s. hebben een arbitrageprocedure gestart tegen de Russische Federatie op basis van een in 1998 tussen Oekraïne en de Russische Federatie gesloten bilateraal investeringsverdrag. Volgens Belbek c.s. zijn hun investeringen op de Krim na de incorporatie van de Krim door de Russische Federatie onteigend in strijd met dit verdrag, waardoor zij schade hebben geleden. Het scheidsgerecht heeft een tussenuitspraak en een gedeeltelijke einduitspraak gedaan, waarin het onder meer heeft geoordeeld over zijn bevoegdheid en over de vraag of de Russische Federatie het bilaterale investeringsverdrag heeft geschonden. In deze vernietigingsprocedure voert de Russische Federatie op meerdere gronden aan dat het bilaterale investeringsverdrag in dit geval toepassing mist en dat het scheidsgerecht daarom ten onrechte bevoegdheid heeft aangenomen. Verder stelt zij dat de arbitrale uitspraken moeten worden vernietigd wegens strijd met de openbare orde.
De gebeurtenissen op de Krim
De achtergrond van de arbitragezaak is gelegen in de gebeurtenissen op de Krim in 2014. De Krim was tot (in ieder geval) 6 maart 2014 een onderdeel van Oekraïne.
Op 6 maart 2014 stemde de Supreme Council van de Krim voor aansluiting bij de Russische Federatie als een federaal onderdeel en voor het agenderen van een referendum daarover op 16 maart 2014. Op 16 maart 2014 hielden de autoriteiten op de Krim een referendum waarin het volk van de Krim werd gevraagd of het aansluiting wenste bij de Russische Federatie als federaal onderdeel. Volgens de organisatoren van het referendum stemde ongeveer 96% van de deelnemers voor aansluiting bij de Russische Federatie. Op 17 maart 2014 verklaarden zowel de Supreme Council van de Krim als de gemeenteraad van Sevastopol zich onafhankelijk van Oekraïne met als doel om onafhankelijke soevereine staten te worden en de Russische Federatie te verzoeken om zich bij haar te mogen aansluiten. Op 18 maart 2014 ondertekenden de nieuwe autoriteiten van de Republiek de Krim en de stadstaat Sevastopol enerzijds en de Russische Federatie anderzijds de “Treaty between the Russian Federation and the Republic of Crimea on the Acceptance of the Republic of Crimea into the Russian Federation and the Formation of New Constituent Parts within the Russian Federation”. Op 19 maart 2014 erkende het Grondwettelijk Hof van de Russische Federatie dat het hiervoor genoemde verdrag in overeenstemming is met de grondwet van de Russische Federatie. Op 21 maart 2014 nam het parlement van de Russische Federatie een wet aan waarmee het hiervoor genoemde verdrag werd geratificeerd (de Crimean Incorporation Law). De Crimean Incorporation Law erkende onder meer de doorlopende geldigheid van onder Oekraïens recht rechtsgeldig verkregen onroerend goed per 18 maart 2014.
Oekraïne heeft niet erkend dat de Krim onderdeel is gaan uitmaken van de Russische Federatie. Ook internationaal was daartegen verzet. Op 27 maart 2014 nam de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties resolutie 68/262 aan ten aanzien van de Territoriale Integriteit van Oekraïne en verzocht “all States, international organizations and specialized agencies not to recognize any alteration of the status of the Autonomous Republic of Crimea and the city of Sevastopol”. Feitelijk staat de Krim sinds maart 2014 onder bestuur van de Russische Federatie.
Belbek c.s.
Belbek is een rechtspersoon naar Oekraïens recht. [gedaagde 2] is een natuurlijk persoon met (onder meer) de Oekraïense nationaliteit. [gedaagde 2] was de economisch eigenaar van 93,62% van de aandelen van Belbek. Belbek exploiteerde een haar toebehorend vliegveld nabij Sevastopol.
Op 16 juni 2014 heeft de toenmalige Russische minister-president Medvedev een decreet ondertekend (Decreet Nr. 1057-r van de regering van de Russische Federatie van 16 juni 2014) dat aan het Russische staatsbedrijf SUE Airport Sevastopol de rechten verleent om Belbek Airport te exploiteren, met uitsluiting van Belbek. Bij decreet van 28 februari 2015 heeft de regering van Sevastopol de terminal en landing strip van Belbek Airport genationaliseerd.
Bij decreet van 25 mei 2017 gelastte de regering van Sevastopol de inbeslagneming van 22 percelen, waaronder drie percelen (percelen nrs. 366, 367 en 368 in district Nakhimov), die eigendom waren van Belbek.
Het bilaterale investeringsverdrag
Op 27 november 1998 hebben Oekraïne en de Russische Federatie een bilateraal investeringsverdrag gesloten, de Agreement between the Government of the Russian Federation and the Cabinet of Ministers of Ukraine on the encouragement and mutual protection of investments (hierna: de BIT 1998). Dit verdrag voorziet onder meer in bescherming van investeringen (investments) gedaan door investeerders van de ene lidstaat op het grondgebied (territory) van de andere lidstaat. De authentieke taalversies van de BIT 1998 zijn in het Russisch en het Oekraïens.
Enkele relevante artikelen uit dit verdrag luiden, in de Engelse vertaling, als volgt.
Artikel 1 (Definitions):
“For the purposes of this Agreement:
1. The term “investments” means any kind of tangible and intangible assets [which are] invested by an investor of one Contracting Party in the territory of the other Contracting Party in accordance with its legislation, including
(a) (…)
Any alteration of the type of investments in which the assets are invested shall not affect their nature as investments, provided that such alteration is not contrary to legislation of a Contracting Party in the territory of which the investments were made.
2. The term “investor of a Contracting Party” means:
a) any natural person having the citizenship of the state of the Contracting Party and who is competent in accordance with its legislation to make investments in the territory of the other Contracting Party;
b) any legal entity constituted in accordance with the legislation in force in the territory of that Contracting Party, provided that the said legal entity is competent in accordance with legislation of that Contracting Party, to make investments in the territory of the other Contracting party.
(…)
4. The term “territory” means the territory of the Russian Federation or the territory of Ukraine as well as their respective exclusive economic zone and the continental shelf, defined in accordance with international law.
5. The term “legislation of the Contracting Party” means legislation of the Russian Federation or Ukraine, respectively.”
Artikel 12 (Application of the Agreement):
“This Agreement shall apply to all investments made by investors of one Contracting Party in the territory of the other Contracting Party, on or after January 1, 1992”
Artikel 13 (Amendments):
“By their mutual consent, the Contracting Parties may make necessary amendments and addenda to this Agreement, which shall be formalized as relevant Protocols and shall constitute an integral part of this Agreement after each of the Contracting Parties has notified the other that the national procedures necessary for the Protocol to take effect have been completed.”
De arbitrale procedure
Belbek c.s. hebben op 13 januari 2015 de arbitrale procedure aanhangig gemaakt door een Notice of Arbitration uit te brengen aan de Russische Federatie. Zij lieten daarbij weten dat zij [arbiter 1] als arbiter hadden benoemd. Omdat de Russische Federatie geen eigen arbiter benoemde, hebben Belbek c.s. bij brief van 23 februari 2015 de secretaris-generaal van het Permanente Hof van Arbitrage (PHA) verzocht een tweede arbiter te benoemen. Daarop heeft het PHA dr. [arbiter 2] als arbiter benoemd. Beide arbiters hebben vervolgens [arbiter 3] als voorzitter aangezocht. De arbiters hebben Den Haag aangewezen als plaats van arbitrage.
Belbek c.s...
Om verder te lezen
PROBEER HET UIT