Uitspraak Nº 200.275.760/01 OK. Gerechtshof Amsterdam, 2020-07-21

• ECLI: ECLI:NL:GHAMS:2020:2033
• Docket Number: 200.275.760/01 OK
• Date: 21 Julio 2020
• Court: Gerechtshof Amsterdam (Nederland)

beschikking

___________________________________________________________________

GERECHTSHOF AMSTERDAM

ONDERNEMINGSKAMER

zaaknummer: 200.275.760/01 OK

beschikking van de Ondernemingskamer van 21 juli 2020

inzake

de stichting

STICHTING KATHOLIEKE UNIVERSITEIT,

gevestigd te Nijmegen,

VERZOEKSTER,

advocaten: mrs. A.F.J.A. Leijten en I. Koudstaal, kantoorhoudende te Amsterdam,

t e g e n

de stichting

STICHTING KATHOLIEKE UNIVERSITEIT,

gevestigd te Nijmegen,

VERWEERSTER,

e n t e g e n

1 DE NEDERLANDSE BISSCHOPPENCONFERENTIE,

BELANGHEBBENDE,

advocaten: mrs. S.W. Holterman en E.L. Pasma, kantoorhoudende te Utrecht,

e n t e g e n

2 het COLLEGE VAN BESTUUR van de RADBOUD UNIVERSITEIT,

3. de RAAD VAN BESTUUR van het RADBOUD UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM,

4. de ONDERNEMINGSRAAD van de RADBOUD UNIVERSITEIT,

5. de ONDERNEMINGSRAAD van het RADBOUD UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM,

BELANGHEBBENDEN,

verschenen in persoon.

1 Het verloop van het geding

1.1

In het vervolg zullen de verschenen partijen als volgt worden aangeduid:

• -

  verzoekster en verweerster als SKU;

• -

  belanghebbende sub 1 als de Bisschoppenconferentie;

• -

  belanghebbende sub 2 als het College van Bestuur;

• -

  belanghebbende sub 3 als de Raad van Bestuur;

• -

  belanghebbende sub 4 als de OR van de Radboud Universiteit;

• -

  belanghebbende sub 5 als de OR van het Radboud UMC.

1.2

SKU heeft bij op 18 maart 2020 ter griffie van de Ondernemingskamer ingekomen verzoekschrift met producties de Ondernemingskamer verzocht – zakelijk weergegeven en met inachtneming van de aanpassing van het verzoek ter gelegenheid van de mondelinge behandeling – bij beschikking voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad,

1. een onderzoek te bevelen naar het beleid en de gang van zaken van SKU in de periode vanaf 1 januari 2014;

2. bij wijze van onmiddellijke voorzieningen voor de duur van het geding:

a. het bestuur van SKU de bevoegdheid te geven om zonder goedkeuring van de Bisschoppenconferentie (i) te besluiten tot afsplitsing van de Radboud Universiteit en het Radboud UMC (zoals nader omschreven in 3.38 en 3.40) en (ii) in het kader van die afsplitsing te besluiten tot wijziging van de statuten van SKU conform het als productie 119 overgelegde ontwerp en tot vaststelling van de statuten van de bij de afsplitsing op te richten Stichting Radboud Universitair Medisch Centrum (UMC) conform het als productie 120 overgelegde ontwerp en (iii) bij gelegenheid van de afsplitsing alle leden van de raad van toezicht van SKU en alle leden van de raad van toezicht van Stichting Radboud UMC te benoemen met uitzondering van het door de Bisschoppenconferentie te benoemen lid;

b. primair: in afwijking van de statuten aan het bestuur de exclusieve bevoegdheid toe te kennen om bestuurders van SKU te benoemen en te ontslaan en de voorzitter van het bestuur te benoemen;

subsidiair: artikel 6, leden 3 en 4 van de statuten buiten werking te stellen en het bestuur de bevoegdheid toe te kennen om (i) [A] , (ii) [B] , (iii) [C] en (iv) [D] te benoemen tot bestuurder van SKU en [A] als voorzitter van het bestuur;

althans zodanige voorzieningen te treffen als de Ondernemingskamer nodig acht;

met veroordeling van de Bisschoppenconferentie in de kosten van het geding.

1.3

De Bisschoppenconferentie heeft bij op 20 mei 2020 ter griffie van de Ondernemingskamer ingekomen verweerschrift met producties de Ondernemingskamer verzocht te verklaren niet bevoegd te zijn kennis te nemen van het verzoek van SKU, althans SKU niet ontvankelijk te verklaren in haar verzoek, althans het verzoek af te wijzen en voorts SKU te veroordelen in de kosten van de procedure.

1.4

Het verzoek is behandeld ter openbare terechtzitting van de Ondernemingskamer van 11 juni 2020. De zitting is, mede in verband met de beperkte toegankelijkheid van het Paleis van Justitie als gevolg van de overheidsmaatregelen in verband met het coronavirus, rechtstreeks uitgezonden via rechtspraak.nl. De advocaten van SKU en van de Bisschoppenconferentie hebben de standpunten van hun cliënten toegelicht, mede aan de hand van overgelegde pleitnotities. Het College van Bestuur, de Raad van Bestuur, de OR van de Radboud universiteit en de OR van het Radboud UMC hebben, telkens bij monde van hun voorzitter, toewijzing van het verzoek van SKU bepleit. Partijen hebben vragen beantwoord en inlichtingen verschaft. SKU heeft aanvullende producties 119 tot en met 122 overgelegd en de Bisschoppenconferentie aanvullende productie 39.

2 Inleiding

2.1

Tussen het bestuur van SKU en de Bisschoppenconferentie bestaat een geschil over (a) de wijze waarop de Bisschoppenconferentie haar bevoegdheid tot benoeming van de leden van het bestuur van SKU uitoefent en (b) een door het bestuur van SKU beoogde herstructurering die strekt tot verzelfstandiging van de Radboud Universiteit (hierna ook: de universiteit) en het Radboud UMC (hierna ook: het UMC).

2.2

SKU houdt de universiteit en het UMC in stand. De universiteit wordt bestuurd door het (niet statutaire) College van Bestuur en het UMC door de (niet statutaire) Raad van Bestuur. De leden van het College van Bestuur en de Raad van Bestuur worden benoemd door het bestuur van SKU. Feitelijk functioneert het bestuur van SKU als de raad van toezicht van de universiteit en het UMC. Op grond van de statuten van SKU worden de leden van het bestuur van SKU benoemd door de Bisschoppenconferentie, een overlegorgaan van de Nederlandse (hulp)bisschoppen.

2.3

Het bestuur van SKU is thans als volgt samengesteld:

• -

  [E] (voorzitter) sinds 23 mei 2008;

• -

  [F] (vicevoorzitter) sinds 1 januari 2008;

• -

  [G] sinds 1 juli 2008;

• -

  [H] sinds 1 januari 2013;

• -

  [I] sinds 11 december 2018;

• -

  [J] sinds 15 januari 2019.

Sinds 1 februari 2016 is er een vacature voor een bestuurslid met de portefeuille Onderwijs & Onderzoek.

2.4

SKU verzoekt de Ondernemingskamer een onderzoek te gelasten en onmiddellijke voorzieningen te treffen die de herstructurering mogelijk maken en de benoemingsbevoegdheid van de Bisschoppenconferentie inperken. De Bisschoppenconferentie verzet zich daartegen.

3 De feiten

De toepasselijke wettelijke en statutaire bepalingen en normen van good governance

3.1

De statuten van SKU bevatten onder meer de volgende bepalingen:

artikel 2 lid 1: Het doel van de stichting is het houden van toezicht op het door het College van Bestuur respectievelijk de Raad van Bestuur gevoerde bestuur en beheer van de universiteit respectievelijk het UMC.

artikel 2 lid 2: De stichting acht zich in het bijzonder verbonden met het katholieke volksdeel waaruit zij is voortgekomen, terwijl zij er op toeziet dat door middel van de universiteit en het UMC taken worden vervuld ten behoeve van de gehele Nederlandse samenleving.

artikel 4 lid 1 Het stichtingsbestuur benoemt, schorst en ontslaat de leden van het College van Bestuur en de leden van de Raad van Bestuur.

artikel 6 lid 1 Het stichtingsbestuur bestaat uit ten minste zeven en ten hoogste elf leden.

artikel 6 lid 2 Mocht het aantal leden beneden de zeven komen, dan vormen de overblijvende leden niettemin het stichtingsbestuur met alle in de statuten genoemde bevoegdheden. De overblijvende leden bevorderen dat zo spoedig mogelijk in de vacatures wordt voorzien.

artikel 6 lid 3 De leden van het stichtingsbestuur worden benoemd en ontslagen door de Bisschoppenconferentie.

artikel 6 lid 4 De Bisschoppenconferentie benoemt een van de leden van het stichtingsbestuur tot voorzitter. Het bestuur benoemt uit zijn midden een vicevoorzitter.

artikel 6 lid 5 Het stichtingsbestuur is bevoegd ter zake van de benoemingen bedoeld in de leden 3 en 4, een voordracht op te maken en bij de Bisschoppenconferentie in te dienen.

artikel 8 Het lidmaatschap van het stichtingsbestuur eindigt door (a) aftreden volgens een door het stichtingsbestuur zelf vast te stellen rooster of (b) tussentijds ontslag.

artikel 10 lid 1 Het stichtingsbestuur is bevoegd inzake aangelegenheden die bepalend zijn voor de bijzondere positie van de universiteit en van het UMC in relatie tot kerk en staat.

artikel 10 lid 2 Het stichtingsbestuur bewaakt en bevordert de katholieke identiteit van de universiteit en het UMC.

artikel 21 lid 3 Ter verkrijging van rechtskracht behoeft een besluit tot wijziging van statuten of tot ontbinding van de stichting de goedkeuring van de Bisschoppenconferentie.

3.2

Het bestuur van SKU heeft een bestuursreglement vastgesteld. Met betrekking tot de zittingsduur van bestuursleden houdt het reglement in dat bestuursleden worden benoemd voor een periode van vier jaar waarna ten hoogste eenmaal herbenoeming voor een periode van maximaal vier jaar kan plaatsvinden, met dien verstande dat in bijzondere omstandigheden van wenselijke continuïteit of speciale expertise een tweede herbenoeming van maximaal vier jaar mogelijk is (artikel 3.5). Het reglement houdt onder meer in dat het stichtingsbestuur in beginsel uit zeven leden bestaat en dat het bestuur zodanig zal zijn samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar en ten opzichte van het College van Bestuur en de Raad van Bestuur en welk deelbelang dan ook onafhankelijk en kritisch kunnen opereren (artikel 2.2 en 2.3).

3.3

Dit laatste staat ook in de Code goed bestuur universiteiten (artikel 3.2 in de versie 2017 en artikel 5.2 in de versie 2019). Die code houdt tevens in dat de raad van toezicht verantwoordelijk is voor de kwaliteit van zijn eigen functioneren (artikel 3.1.1 in de versie 2017 en artikel 5.5 in versie 2019). De code (versie 2019) houdt voorts in dat de raad van toezicht aandacht besteedt aan diversiteit, waarbij diversiteit meer omvat dan alleen een evenwichtige verdeling van...