Uitspraak Nº 201802120/1/R2. Raad van State, 2020-04-29

• ECLI: ECLI:NL:RVS:2020:1158
• Docket Number: 201802120/1/R2
• Date: 29 Abril 2020
• Court: Council of State (Netherlands)

201802120/1/R2.

Datum uitspraak: 29 april 2020

AFDELING

BESTUURSRECHTSPRAAK

Tussenuitspraak met toepassing van artikel 8:51d van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb), in het geding tussen:

1. [appellante sub 1] h.o.d.n. het Vuursche Bos en de Vuursche Boer B.V. (hierna: Vuursche Groep), gevestigd te Lage Vuursche, gemeente Baarn,

2. Stichting Milieuzorg Zeist e.o. (hierna: SMZ), gevestigd te Bilthoven, gemeente De Bilt,

3. Stichting Natuur en Landschap Lage Vuursche e.o. (hierna: SNL), gevestigd te Lage Vuursche, gemeente Baarn,

4. Stichting Onderwijs Integrale Lichaamstherapie en Retraitecentrum Venwoude (hierna: Venwoude), gevestigd te Lage Vuursche, gemeente Baarn,

appellanten,

en

de raad van de gemeente Baarn,

verweerder.

Procesverloop

Bij besluit van 20 december 2017 heeft de raad het bestemmingsplan "Landelijk gebied, Landgoed Pijnenburg" vastgesteld.

Tegen dit besluit hebben Vuursche Groep, SMZ, SNL en Venwoude beroep ingesteld.

De raad heeft een verweerschrift ingediend.

SMZ en SNL hebben nadere stukken ingediend.

Daartoe in de gelegenheid gesteld hebben [belanghebbende A], [belanghebbende B], [belanghebbende C], [belanghebbende D] en [belanghebbende E], hierna tezamen en in enkelvoud ook: [belanghebbende], een schriftelijke uiteenzetting gegeven.

De Afdeling heeft de zaak ter zitting behandeld op 26 november 2019, waar SMZ, vertegenwoordigd door [gemachtigde A], SNL, vertegenwoordigd door [gemachtigde B], Venwoude, vertegenwoordigd door mr. D.M. de Bruin, advocaat te Baarn, en [gemachtigde C], en de raad, vertegenwoordigd door mr. drs. E.C. Jonkman en mr. J. van Dodewaard, zijn verschenen.

Voorts is ter zitting [belanghebbende], initiatiefnemer, vertegenwoordigd door [belanghebbende A] en [gemachtigde D], bijgestaan door mr. D. Korsse, advocaat te Den Haag, gehoord.

Overwegingen

Bestuurlijke lus

1. Artikel 8:51d van de Awb luidt:

"Indien de bestuursrechter in hoogste aanleg uitspraak doet, kan hij het bestuursorgaan opdragen een gebrek in het bestreden besluit te herstellen of te laten herstellen. De artikelen 8:51a, eerste lid, tweede volzin, en tweede lid, 8:51b, tweede en derde lid, en 8:51c, aanhef en onderdelen b tot en met d, zijn van toepassing."

Inleiding

2. Het plangebied omvat het Baarnse deel van landgoed Pijnenburg. Het landgoed ligt op de Utrechtse Heuvelrug tussen Hilversum, Baarn en Soest en bestaat uit de drie deelgebieden ’t Hooge Erf, Overbosch en Brandenburg. Het landgoed valt onder de Natuurschoonwet 1928 en is daarom opengesteld voor het publiek.

Het meest noordelijk gelegen deelgebied, ’t Hooge Erf, beslaat 150 ha en bestaat voor een groot deel uit bos. In dit gebied zijn het theehuis ’t Hooge Erf, een klimbos en een terrein waarop evenementen worden gehouden voorzien.

Het deelgebied Overbosch ligt in de zuidwestelijke hoek van de gemeente Baarn, ten zuiden van Lage Vuursche. Dit gebied, dat 12 ha beslaat, bestaat voornamelijk uit bos en weiland. Het gebied wordt aan de zuidkant begrensd door de Embranchementsweg en aan de westkant door de Vuursche Steeg. Aan de noord- en oostzijde vormt een bosrand de grens.

Het deelgebied Brandenburg wordt aan de zuidzijde begrensd door de Biltseweg (N234). In dit gebied, dat 138 ha beslaat, staan de verschillende gebouwen van het oorspronkelijke landgoed Pijnenburg. Naast het landhuis betreft dit het koetshuis en verschillende kleinere (recreatie)woningen. In de landschapstuin staan tevens een kas en een kleinschalige kwekerij. Deze worden door een zorginstelling gebruikt voor de dagbesteding van cliënten. Voor het overige bestaat het gebied uit bos en weiland.

2.1. Het plan voorziet onder meer in een klimbos, uitkijktoren en evenemententerrein in het deelgebied ’t Hooge Erf, een theehuis met aangrenzend parkeerterrein en een dierenbegraafplaats in het gebied Overbosch en in een wijziging van de functie van het koetshuis van wonen naar de dubbelfunctie wonen en kantoor/congres-ruimte met een kleine horecavoorziening in het deelgebied Brandenburg. De eigenaren van Landgoed Pijnenburg willen hun landgoed duurzaam in stand houden. Om het onderhoud en beheer te bekostigen worden nieuwe kostendragers gezocht. De raad wil medewerking verlenen aan deze ontwikkelingen door een nieuw bestemmingsplan vast te stellen waarin deze economische dragers zijn opgenomen.

2.2. Vuursche Groep, die twee horecagelegenheden exploiteert in het dorpscentrum van Lage Vuursche, vreest als gevolg van het plan met name concurrentie voor zijn horecagelegenheden.

SMZ en SNL kunnen zich niet verenigen met het plan en stellen dat de (natuur)belangen die zij beogen te beschermen worden geschaad.

Venwoude exploiteert op het gelijknamige landgoed een retraitecentrum aan de Vuursche Steeg en vreest als gevolg van het plan inbreuk op de rust en privacy van het retraitecentrum.

Ingetrokken beroepsgrond

3. Ter zitting heeft SMZ haar beroepsgrond over de mogelijke negatieve gevolgen van uitspoeling van stoffen vanuit de dierenbegraafplaats voor de waardevolle vegetaties rond het deelgebied Overbosch ingetrokken.

Ontvankelijkheid

4. De raad en [belanghebbende] bestrijden de ontvankelijkheid van appellanten, omdat zij naar hun mening geen belanghebbenden zijn bij het plan.

Vuursche Groep is volgens de raad en [belanghebbende] geen belanghebbende bij het plan, omdat de afstand van de restaurants van Vuursche Groep tot het plangebied te groot is en vanuit de restaurants daarop ook geen zicht bestaat. Bovendien wordt Vuursche Groep volgens hen door het plan niet in zijn concurrentiebelangen geraakt, omdat het in het plan voorziene theehuis en de restaurants van Vuursche Groep in een verschillend marktsegment opereren.

Met betrekking tot SMZ is door [belanghebbende] aangevoerd dat het werkgebied van SMZ zich blijkens de statuten beperkt tot de gemeente Zeist en omstreken, terwijl het plangebied in de gemeente Baarn ligt, op ruime afstand van de gemeentegrens van Zeist. De raad stelt dat nergens uit blijkt dat de feitelijke werkzaamheden van SMZ specifiek gericht zijn op of verband houden met het deel van haar werkgebied dat de gemeente Baarn beslaat of met ontwikkelingen die op Baarns grondgebied plaatsvinden.

SNL is volgens de raad en [belanghebbende] geen belanghebbende, omdat haar feitelijke werkzaamheden uitsluitend het voeren van procedures tegen de ontwikkelingen op het landgoed Pijnenburg inhouden. Dit blijkt volgens hen ook uit het feit dat de stichting is opgericht op de dag van de vaststelling van het ontwerpplan. Bovendien heeft SNL volgens hen na de datum waarop het plan is vastgesteld niet of nauwelijks feitelijke werkzaamheden meer ontplooid.

Ten slotte is ook Venwoude volgens de raad en [belanghebbende] geen belanghebbende bij het plan, omdat zij door de daarin voorgenomen ontwikkelingen niet in haar belangen wordt geraakt. Daartoe wijzen zij erop dat de afstand tussen de locatie Venwoude en de door haar bestreden onderdelen van het plan op de locatie Overbosch te groot is om daarvan ter plaatse gevolgen van enige betekenis te kunnen ondervinden, dat Venwoude als opengesteld landgoed in de zin van de Natuurschoonwet ook nu al openbaar toegankelijk is voor publiek en dat de toename van het aantal bezoekers van landgoed Venwoude door de ontwikkelingen in het plan bovendien beperkt zal zijn.

4.1. Ingevolge artikel 1:2, eerste lid, van de Awb wordt onder belanghebbende verstaan: degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken.

Ingevolge het derde lid worden ten aanzien van rechtspersonen als hun belangen mede beschouwd de algemene en collectieve belangen die zij krachtens hun doelstellingen en blijkens hun feitelijke werkzaamheden in het bijzonder behartigen.

Voor de vraag of een rechtspersoon belanghebbende is als bedoeld in artikel 1:2, eerste en derde lid, van de Awb, is bepalend of de rechtspersoon krachtens zijn statutaire doelstelling en blijkens zijn feitelijke werkzaamheden een rechtstreeks bij het bestreden besluit betrokken algemeen of collectief belang in het bijzonder behartigt. Met artikel 1:2, derde lid, van de Awb heeft de wetgever blijkens de totstandkomingsgeschiedenis (Kamerstukken II 1988/1989, 21 221, nr. 3, p. 32-35) veilig willen stellen dat organisaties als belanghebbende kunnen opkomen, mits een algemeen of collectief belang dat zij zich statutair ten doel stellen te behartigen en waarvoor zij zich daadwerkelijk inzetten, bij het besluit rechtstreeks is betrokken.

Ontvankelijkheid Vuursche Groep

5. Volgens vaste jurisprudentie (onder meer de uitspraak van de Afdeling van 7 maart 2007, ECLI:NL:RVS:2007:BA0085), is degene wiens concurrentiebelang rechtstreeks is betrokken bij een besluit, belanghebbende. Dit is bij bestemmingsplannen het geval indien de onderneming in hetzelfde marktsegment en verzorgingsgebied werkzaam is als de in het plan voorziene bedrijvigheid.

Vuursche Groep exploiteert in het centrum van Lage Vuursche "Restaurant Het Vuursche Bos" en "Pannenkoekenhuis De Vuursche Boer".

Anders dan [belanghebbende] stelt zijn zowel de horecagelegenheden van Vuursche Groep en het theehuis vanaf de vroege avond gesloten, zodat geen sprake is van een doorslaggevend verschil in de doelgroep.

Naar het oordeel van de Afdeling is Vuursche Groep werkzaam in hetzelfde verzorgingsgebied als het theehuis dat in het plan mogelijk wordt gemaakt. In dit verband is mede van belang dat aannemelijk is dat veel van zijn gasten gebruik maken van de wandel- en fietsmogelijkheden in het omliggende recreatiegebied.

Gelet op het voorgaande is niet op voorhand uitgesloten dat verwezenlijking van het theehuis gevolgen zal hebben voor de bedrijfsvoering van Vuursche Groep.

Gelet hierop is Vuursche Groep belanghebbende bij het plan en kan hij daartegen beroep instellen.

Ontvankelijkheid SMZ

6. Het belang dat SMZ zich blijkens haar statuten ten doel stelt te behartigen, is onder meer het binnen de gemeente Zeist en omstreken bevorderen van een duurzame ontwikkeling (waaronder begrepen...