Uitspraak Nº UTR 21/3005-T. Rechtbank Midden-Nederland, 2022-03-10

• ECLI: ECLI:NL:RBMNE:2022:1008
• Docket Number: UTR 21/3005-T
• Date: 10 Marzo 2022
• Court: Rechtbank Midden-Nederland (Neederland)

RECHTBANK MIDDEN-NEDERLAND

Zittingsplaats Utrecht

Bestuursrecht

zaaknummer: UTR 21/3005-T

tussenuitspraak van de meervoudige kamer van 10 maart 2022 in de zaak tussen

Stichting Fauna4Life, gevestigd in Amstelveen, en

Stichting Animal Rights, gevestigd in ’s-Gravenhage,

eiseressen (gemachtigde: mr. M. van Duijn),

en

het college van gedeputeerde staten van de provincie Utrecht, verweerder.

Als derde-partijen nemen aan het geding deel:

Stichting Faunabeheereenheid Utrecht, gevestigd in Renswoude, en

VOF [kersenteler], gevestigd in [vestigingsplaats] .

De partijen worden in het vervolg van de uitspraak aangeduid als: de stichtingen, gedeputeerde staten, de faunabeheereenheid en de kersenteler.

Inleiding

1. De faunabeheereenheid heeft bij gedeputeerde staten een ontheffing aangevraagd voor het doden van spreeuwen (sturnus vulgaris) in haar werkgebied, voor de duur van het Faunabeheerplan 2019-2025. Door middel van die ontheffing wil de faunabeheereenheid fruitpercelen en agrarische percelen met olifantsgras beschermen tegen spreeuwen.

2. In het besluit van 27 augustus 2020 hebben gedeputeerde staten aan de faunabeheereenheid een ontheffing verleend voor het doden van de spreeuw met een geweer, haviken, slechtvalken en woestijnbuizerds, ter ondersteuning van verjaagacties ter voorkoming van belangrijke schade aan landbouwgewassen. De ontheffing geldt voor de bescherming van fruitpercelen in de periode van 1 juni t/m 31 oktober en is beperkt tot de gebieden Kromme Rijn en Tussen Vecht en Oude Rijn. Voor de bescherming van agrarische percelen met olifantsgras geldt de ontheffing in de periode van 1 augustus t/m 30 november en deze is beperkt tot het gebied Kromme Rijn. Aan de ontheffing zijn voorschriften verbonden.

3. In de beslissing op bezwaar van 8 juni 2021 hebben gedeputeerde staten het bezwaar van de stichtingen gegrond verklaard en besloten dat een quotum als voorschrift aan de ontheffing verbonden zal worden. In de gewijzigde ontheffing van 17 juni 2021 is een quotum van 1210 spreeuwen per jaarlijkse periode opgenomen.

4. De stichtingen hebben beroep ingesteld tegen de beslissing op bezwaar. Het beroep is behandeld op de zitting van 27 januari 2022. Daarbij waren aanwezig: mr. M. van Duijn en [A] namens de stichtingen; [B] , mr. [C] en [D] namens gedeputeerde staten; [E] en ecoloog [F] namens de faunabeheereenheid; en [G] en [H] namens de kersenteler.

Overwegingen

5. Naar het oordeel van de rechtbank is het beroep gegrond. Gedeputeerde staten hebben onvoldoende onderbouwd dat de ontheffing nodig is ter voorkoming van belangrijke schade, voor een deel van de percelen bestaan wel andere bevredigende oplossingen, het quotum is te hoog vastgesteld en een deel van de voorschriften is onvoldoende duidelijk.

6. De rechtbank licht hierna toe hoe zij tot dit oordeel gekomen is en wat daarvan de consequenties zijn.

Het beoordelingskader

7. In artikel 3.1, eerste lid, van de Wet natuurbescherming (Wnb) is bepaald dat het verboden is om opzettelijk van nature in Nederland in het wild levende vogels van soorten als bedoeld in artikel 1 van de Vogelrichtlijn (waaronder spreeuwen) te doden of te vangen. In artikel 3.3, eerste lid, van de Wnb is bepaald dat gedeputeerde staten ontheffing kunnen verlenen van dit verbod.

8. In artikel 3.3, vierde lid, van de Wnb zijn de voorwaarden voor het verlenen van een ontheffing opgenomen:
a. er bestaat geen andere bevredigende oplossing;
b. de ontheffing is nodig (3°) ter voorkoming van belangrijke schade aan gewassen;
c. de maatregelen leiden niet tot verslechtering van de staat van instandhouding van de desbetreffende soort.

De noodzaak

9. De stichtingen voeren aan dat de ontheffing niet nodig is, omdat er geen sprake is van een reële dreiging van belangrijke schade. Zij wijzen erop dat er sinds 2013 geen schade aan fruit meer bekend is en maar één geval van schade in 2017 van ongeveer € 8.000,- aan olifantsgras. Er is dus geen schadehistorie, en het enkele feit dat een schadeveroorzakende diersoort en een schadegevoelig gewas in één gebied voorkomen is niet voldoende. Welk effect het afschot in de afgelopen jaren heeft gehad is niet duidelijk. De stichtingen vinden het misleidend dat gedeputeerde staten hebben verwezen naar een totaalbedrag aan schade van € 94.000,- in Gelderland van 2015 tot 2020, want dat ging om € 8.000,- schade aan fruit en helemaal niets aan olifantsgras.

10. Gedeputeerde staten stellen zich op het standpunt dat er wel sprake is van een reële dreiging van belangrijke schade. Volgens gedeputeerde staten kunnen grote zwermen in korte tijd aanzienlijke schade aanrichten op schadegevoelige percelen. In de fruitteelt kan schade optreden in de vorm van vraat- en pikschade, vervuiling en vernieling door takbreuk en aantasting door rottende vruchten. Bij olifantsgras kan schade ontstaan door grote aantallen spreeuwen die daar een slaapplaats in zoeken, waardoor het gras plat gaat liggen. Gedeputeerde staten wijzen erop dat er weinig schadecijfers zijn, omdat er voor schade aan fruit geen of slechts een beperkte tegemoetkoming wordt uitgekeerd. In 2017 en 2019 is voor olifantsgras meer dan € 7.000,- aan schade uitgekeerd.

10. De kersenteler heeft op de zitting verteld dat vorige zomer, toen er een tijdje geen ontheffing was, alle kersenbomen op één van de fruitpercelen door spreeuwen kaal zijn gegeten. De schade door het verlies van die oogst wordt geschat op € 54.000,- tot € 60.000,-.

12. Naar het oordeel van de rechtbank hebben gedeputeerde staten in de beslissing op bezwaar onvoldoende onderbouwd dat sprake is van een reële dreiging van belangrijke schade aan olifantsgras. Gedeputeerde staten onderbouwen de schade door uitgekeerde schadebedragen in 2017 en 2019 te noemen. Daarbij is geen inzicht gegeven in het aantal gevallen of de (financiële) impact voor het...