Uitspraak Nº 17/05787. Hoge Raad, 2018-09-07

• ECLI: ECLI:NL:HR:2018:1433
• Docket Number: 17/05787
• Date: 07 Septiembre 2018

7 september 2018

Eerste Kamer

17/05787

TT/EE

Hoge Raad der Nederlanden

Beschikking

in de zaak van:

1. BOX CONSULTANTS B.V.,
gevestigd te Eindhoven,

2. BOULDER B.V.,
gevestigd te Hilvarenbeek,

3. [verzoeker 3] ,
wonende te [woonplaats] , België,

VERZOEKERS tot cassatie,

advocaten: mr. M. Ynzonides en mr. J.W.M.K. Meijer,

t e g e n

1. STAAT DER NEDERLANDEN (Ministerie van Justitie en Veiligheid en Ministerie van Financiën),

zetelende te Den Haag,

VERWEERDER in cassatie,

advocaat: mr. K. Teuben,

2. [verweerder 2] ,
wonende te [woonplaats] ,

VERWEERDER in cassatie,

niet verschenen.

Eisers zullen hierna afzonderlijk ook worden aangeduid als Box Consultants, Boulder, [verzoeker 3] en gezamenlijk als Box Consultants c.s. Verweerders zullen hierna worden aangeduid als de Staat en [verweerder 2] .

1 Het geding in feitelijke instanties

Voor het verloop van het geding in feitelijke instanties verwijst de Hoge Raad naar:

a. de beschikkingen in de zaak 5831765 van de rechtbank Oost-Brabant van 15 mei 2017 en 10 juli 2017;

b. de beschikking in de zaak 200.218.164/01 van het gerechtshof ’s-Hertogenbosch van 5 oktober 2017.

De beschikking van het hof is aan deze beschikking gehecht.

2 Het geding in cassatie

Tegen de beschikking van het hof hebben Box Consultants c.s. beroep in cassatie ingesteld. Het cassatierekest is aan deze beschikking gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Staat heeft verzocht het beroep te verwerpen. [verweerder 2] heeft geen verweerschrift ingediend.

De conclusie van de Advocaat-Generaal M.L.C.C. Lückers strekt tot verwerping van het cassatieberoep.

De advocaat van Box Consultants c.s. heeft bij brief van 4 mei 2018 op die conclusie gereageerd

3 Beoordeling van het middel

3.1

In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

(i) Box Consultants is een vermogensbeheerder en beleggingsonderneming. Zij beheert het vermogen van particulieren, charitatieve instellingen en stichtingen. Daarnaast adviseert zij haar cliënten over financiële en juridische vraagstukken die met vermogensbeheer samenhangen.

(ii) [verzoeker 3] is middellijk aandeelhouder van Box Consultants. Hij houdt zijn aandelen in Box Consultants via zijn vennootschappen Pro Rata N.V. (hierna: Pro Rata) en Boulder.

(iii) [verweerder 2] is van 2002 tot 2012 werknemer geweest bij Box Consultants. Hij was werkzaam bij de financiële administratie.

(iv) De Belastingdienst heeft in augustus 2009 een brief ontvangen die afkomstig zou zijn van de federale belastingdienst (de IRS) van de Verenigde Staten (hierna: de IRS-brief). In deze brief is [verzoeker 3] ervan beschuldigd door middel van Pro Rata, met transacties via de Bank of America, in totaal $ 9.200.000,-- te hebben verduisterd en witgewassen.

(v) In 2011 is de Belastingdienst bij Box Consultants c.s. een boekenonderzoek gestart. Nadien is een strafrechtelijk onderzoek begonnen. Box Consultants c.s. worden verdacht van valsheid in geschrift en witwassen.

(vi) Box Consultants c.s. hebben onderzoek verricht naar de authenticiteit van de IRS-brief. Daaruit is hun duidelijk geworden dat het om een vervalsing gaat.
De Amerikaanse federale belastingdienst heeft bevestigd dat de IRS-brief niet van hem afkomstig is.

(vii) [verweerder 2] heeft bekend de schrijver van de IRS-brief te zijn. [verweerder 2] stelt de brief te hebben geschreven om misstanden bij Box Consultants c.s. aan de orde te stellen.

(viii) [verweerder 2] heeft met ambtenaren van de Belastingdienst over Box Consultants c.s. gesproken.

3.2.1

Box Consultants c.s. verzoeken in deze procedure een voorlopig getuigenverhoor. In hun verzoekschrift hebben zij [verweerder 2] als wederpartij aangewezen. Aan hun verzoek hebben zij ten grondslag gelegd dat zij nader bewijs willen vergaren (i) over alle feiten en omstandigheden met betrekking tot de IRS-brief en (ii) over welke vertrouwelijke bedrijfsgegevens van Box Consultants c.s. [verweerder 2] beschikt en welke van die gegevens hij buiten de controlesfeer van Box Consultants heeft gebracht door deze aan derden te verstrekken, en wat met de gegevens is gebeurd dan wel gebeurt. Volgens Box Consultants c.s. verspreidt [verweerder 2] , met gebruik van deze bedrijfsgegevens, laster over hen. Zij willen door het voorlopig getuigenverhoor bewijs verkrijgen met het oog op vorderingen die zij overwegen in te stellen tegen [verweerder 2] dan wel eventueel andere betrokken personen.

Als te horen getuigen hebben Box Consultants c.s. opgegeven [verweerder 2] en de deurwaarder die op verzoek van Box Consultants c.s. bewijsbeslag ten laste van [verweerder 2] heeft gelegd (hierna: de deurwaarder), alsmede medewerkers van de Belastingdienst, een medewerker van de FIOD en twee officieren van justitie die betrokken zijn (geweest) bij het hiervoor in 3.1 onder (v) genoemde (strafrechtelijke) onderzoek tegen Box Consultants c.s.

3.2.2

[verweerder 2] heeft zich niet verzet tegen de toewijzing van het verzoek. De kantonrechter heeft het verzoek toegewezen.

3.2.3

Tegen de beschikking van de kantonrechter heeft de Staat – die in eerste aanleg niet als partij of belanghebbende is aangewezen en dan ook niet als zodanig is opgeroepen of verschenen – hoger beroep ingesteld als belanghebbende. Aan dit beroep heeft de Staat onder meer het volgende ten grondslag gelegd.

In het hiervoor in 3.1 onder (v) genoemde strafrechtelijk onderzoek hebben Box Consultants c.s. eerder al verzocht om de in hun verzoek genoemde medewerkers van de Belastingdienst en de FIOD, en officieren van justitie te laten horen, maar dit verzoek is goeddeels door de rechter-commissaris afgewezen. Box Consultants c.s. beogen met het voorlopig getuigenverhoor slechts bewijsmateriaal te verzamelen voor de strafzaak. Daarvoor is het voorlopig getuigenverhoor echter niet bedoeld. Een toewijzing van het onderhavige verzoek zou bovendien neerkomen op een onaanvaardbare doorkruising van de strafzaak.

De Staat heeft ter onderbouwing van deze gronden onder meer aangevoerd dat de in het verzoek genoemde ambtenaren uitsluitend kunnen verklaren over het strafrechtelijk onderzoek naar Box Consultants c.s., dat zij niet op de hoogte zijn van de in het verzoek door Box Consultants c.s. gestelde praktijken of handelwijze(n) van [verweerder 2] , dat Box Consultants c.s., naast [verweerder 2] en...